Czas na poważny związek nauki i biznesu

Unia Europejska przeznaczyła na rozwój Podlasia ponad 5,1 mld złotych. Ogromne środki mogą zdobyć przedsiębiorcy, ale też naukowcy. Tylko razem. Dużo pieniędzy jest na wspólne projekty i współpracę

Z marszałkiem województwa Podlaskiego Mieczysławem Baszko rozmawiamy o nowym rozdaniu funduszy UE w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. To będą pieniądze na rozwój przedsiębiorczości, ale też nauki i wzajemne współdziałanie. Kończy się czas, kiedy jedni działali sobie, a drudzy sobie. Co więcej nowe fundusze unijne to w cale nie będą łatwe pieniądze do zdobycia.

Wojciech Więcko: Jesteśmy pod ogłoszeniu informacji ile nasz region otrzyma w ramach RPO. Kwota olbrzymia. Trochę jesteśmy już przyzwyczajeni do sytuacji, że „Unia nam da na nowe…” drogi, zakłady, autobusy… Z założeń jakie były ogólnie dostępne wynika, że jednak aż tak łaskawa w latach 2014-2020 nie będzie. Jak priorytety unijne mają się do tych, które przed sobą stawia zarząd województwa?

Mieczysław Baszko, marszałek województwa podlaskiego: - Priorytety unijne i te, które stawia przed sobą zarząd, są sobie bliskie, bo zakładają ten sam cel nadrzędny – rozwój regionu. Nasz Regionalny Program Operacyjny, zaakceptowany przez Brukselę, zakłada m.in.: wzrost konkurencyjności naszej gospodarki, dostosowanie edukacji do lokalnego rynku pracy, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł, pomoc w powrocie na rynek pracy, rozwój oparty o społeczności lokalne.  

Pieniędzy będziemy mieli do dyspozycji więcej niż w poprzedniej perspektywie, tyle że będą one „trudniejsze”. Na pewno skończyły się czasy, kiedy można było uzyskać bezzwrotne dotacje na przykład na wymianę parku maszynowego w firmie, na drogi lokalne, czy budowę basenów. Ten etap był potrzebny, ale mamy go już za sobą. Teraz  czas na projekty, które sprawią, że w regionie będzie dobra praca za dobrą płacę.

Dużo środków w ramach RPO przeznaczonych jest dla przedsiębiorców. Jakie branże, jakie typy firm mają szanse na największe wsparcie? Na jakie działania warto nastawić się już teraz, by w momencie ogłaszania konkursów być gotowym? Kiedy można się spodziewać ogłoszenia pierwszych konkursów (na jakie działania)?

- Biznes rzeczywiście, może liczyć na dużą pomoc. Cała oś I programu, czyli aż 1 miliard złotych, to działania na rzecz konkurencyjności gospodarki regionu. W jej ramach wpierana będzie działalność badawczo-rozwojowa, inwestycyjna i innowacyjna w przedsiębiorstwach. Zarezerwowano też pieniądze na utworzenie terenów inwestycyjnych. Specjalne działanie dedykowane jest rozwojowi przedsiębiorczości w gminach, położonych na obszarach Natura 2000, bo tam trudniej prowadzić działalność gospodarczą.

Przy staraniu się o wsparcie na działalność badawczo-rozwojową preferencyjnie będą traktowane te projekty, które wpiszą się w nasze regionalne inteligentne specjalizacje. W projekcie „Programu rozwoju inteligentnych specjalizacji i przedsiębiorczości w województwie podlaskim na lata 2015-2020+” określiliśmy, że do specjalizacji wiodących należą: przetwórstwo rolno-spożywcze, usługi medyczne i nauki o życiu, ekoinnowacje i nauki o środowisku, przemysł maszynowy oraz powiązane z nimi sektory. A kiedy pierwsze konkursy? Przedsiębiorcy, którzy zamierzają rozwijać działalność badawczo-rozwojową, będą mogli starać się o dotacje w sierpniu i we wrześniu. A w listopadzie i grudniu ma być ogłoszony konkurs na wsparcie ekoinnnowacji w przedsiębiorstwach. Z kolei pomoc na zakładanie działalności gospodarczej będzie dostępna w październiku i listopadzie.

Odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna. Czy pretendujemy w tym względzie do bycia liderem w kraju? Czy region znany w Polsce jako jego „zielone płuca” będzie chciał też być jego „zieloną elektrownią”?

- W Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego zapisaliśmy jako cel – rewolucję energetyczną. Chodzi o to, by to mieszkańcy i podlascy przedsiębiorcy stali się właścicielami zdecentralizowanych źródeł energii i czerpali z nich zyski. Dzięki temu nie tylko zwiększymy wykorzystanie zielonej energii, ale dochód z jej produkcji zostanie w portfelach mieszkańców. Poza tym, uniezależnimy się od importu energii elektrycznej, którą teraz musimy kupować z zewnątrz. Tak więc rewolucja energetyczna to korzyść dla całego regionu i mamy na nią zabezpieczone w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Podlaskiego ponad 760 mln zł.  Będzie można uzyskać dotacje na wspieranie lokalnej produkcji energii opartej na odnawialnych źródłach energii. Liczymy, że nasi przedsiębiorcy, rolnicy ale też i mieszkańcy skorzystają z tej szansy i zdecydują się zostać lokalnymi producentami energii.

Współdziałanie świata nauki i biznesu. Od pewnego czasu bardzo dużo się o tym mówi. Jednak naukowcy i przedsiębiorcy nie mają się bardzo ku sobie. Jak ich zachęcić do współpracy? Czy środki z RPO będą wystarczająco kuszące dla naukowców, którzy mają swój – dużo bogatszy program – Horyzont 2020?

- W nowej perspektywie Komisja Europejska stawia na model rozwoju oparty na współpracy biznesu z nauką. Bo dzięki niej rodzą się innowacje, czyli nowe usługi i produkty, które mogą podbić rynek. To przedsiębiorcy będą kierować pytania do rodzimych naukowców, o to, czy są w stanie zrealizować nowatorski pomysł. Jeśli nie, przedsiębiorca poszuka sobie partnerów gdzie indziej – w innym województwie, a nawet innym kraju. Dużo więc zależeć będzie od postawy naszych uczelni i otwarcia na taka współpracę.

Należy podkreślić, że 85 proc. środków na wsparcie innowacyjności leży w programach krajowych, a ok. 15 proc. – w nowym RPOWP , choć na badania i rozwój przeznaczyliśmy 362 mln zł. Oczywiście, program regionalny jest nam zdecydowanie bliższy, ale jeśli chcemy osiągnąć sukces, musimy znacząco zwiększyć nakłady na B+R, a to oznacza, że musimy być bardziej konkurencyjni na poziomie programów krajowych.

Kontrakt terytorialny. Jaki jest jego los obecnie? Jak będzie los zapisanych w nim inwestycji w sytuacji nowego RPO?

- Kontrakt terytorialny, czyli swego rodzaju umowa miedzy rządem i samorządem wojewódzkim, został podpisany we wrześniu ubiegłego roku. Określone są w nim najważniejsze cele i przedsięwzięcia, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju kraju i regionu. Dokument ten wskazuje również sposób ich realizacji i finansowania.

Zapisane w nim przedsięwzięcia będą miały różne źródła finansowania. Obok środków unijnych, w tym tych z nowego RPO, są też przewidziane środki krajowe.  Z funduszy dostępnych w ramach programu regionalnego będą realizowane m.in. projekty związane z rewitalizacją niektórych odcinków linii kolejowych. 

Jakie będzie nasze województwo w 2020 roku po rozliczeniu środków z RPO? W czym będziemy mocni, jakie gałęzie gospodarki będą silne?

- Podlaskie stanie się zielone, otwarte, dostępne i przedsiębiorcze. Tak zakłada Strategia Rozwoju  Województwa Podlaskiego do roku 2020. Te cechy musimy pojmować łącznie, tylko wtedy zachowamy sens wizji. One wynikają z siebie i dopełniają się wzajemnie. I tak, będziemy rozwijać zielone specjalizacje, dzięki czemu wzrośnie konkurencyjność regionu i oczywiście, przedsiębiorczość nas, mieszkańców. Rozwinie się współpraca z naszymi wschodnimi i zachodnimi sąsiadami, i to zarówno na płaszczyźnie biznesowej, jak i społecznej, kulturalnej. Sąsiedzi, kontrahenci bez trudu do nas dotrą, nie tylko dobrymi drogami, ale również łączami telekomunikacyjnymi. Piękna wizja? Na pewno i to w naszym zasięgu. Uda się ją urzeczywistnić, jeśli będziemy konsekwentnie realizować cele, które nam wyznacza Strategia.

Rozmawiał: Wojciech Więcko