Są trzy takie urządzenie na świecie. Po jednym w Niemczech i Hiszpanii oraz jedno w Polsce, na naszej uczelni w Zakładzie Fonoaudiologii Klinicznej i Logopedii. To aparatura do obrazowania i wizualizacji wibracji fałdów głosowych techniką szybkiego filmu w sekwencji cyfrowej.
Badanie krtani tą metodą jest nieinwazyjne i bezbolesne. Czas pomiaru wynosi zaledwie dwie sekundy |
Głos jest „finalnym produktem” współdziałania wielu narządów i układów, do których należy narząd fonacyjny - jakim jest krtań, narząd oddechowy, narządy artykulacyjne oraz OUN. Jednak decydujące znaczenie w produkcji głosu ma krtań i fizjologiczna czynność drgająca fałdów głosowych. Dzięki wibracji fałdów głosowych tworzony jest ton krtaniowy podstawowy F0 (Hz), mający decydujące znaczenie w ocenie jakości głosu. Częstotliwość drgań fałdów głosowych jest niewyobrażalnie duża, co potwierdzają wartości średniego położenia głosu u kobiet wynoszące 256 Hz i 128 Hz u mężczyzn. Oko ludzkie identyfikuje maksymalnie od 6 do 8 obrazów na sekundę. Niemożliwa jest więc ocena rzeczywistych drgań fałdów głosowych nieuzbrojonym okiem.
Metodą mającą zastosowanie w obrazowaniu - wizualizacji drgań fałdów głosowych jest technika stroboskopowa z wykorzystaniem toru wizyjnego - video stroboskopia (VLSS). Wynik tych badań to w pewnym sensie iluzja obrazu kreowanego przez stroboskopię, gdyż uzyskany jest obraz pozorny, przesunięty fazowo. Zdecydowanie lepsza, szybsza i dokładniejsza jest technika szybkiego filmu w sekwencji cyfrowej. Pozwala ona na ocenę rzeczywistych drgań fałdów głosowych. W badaniu wykorzystuje się cyfrowa kamerę do zdjęć szybkich HS o rozdzielczości 256 x 256 pikseli podczas fonacji samogłoski [e], rejestrującą obraz z prędkością 4000 klatek na sekundę.
- Należy się pochwalić, iż jesteśmy trzecim ośrodkiem naukowym w świecie i jedynym w Polsce dysponującym tą techniką badawczą. Przy adaptacji endoskopu sztywnego i kamery do zdjęć szybkich do geometrii kanału głosowego współpracowaliśmy z głównym konstruktorem w zakresie endoskopii i przetwarzania obrazów Hubertem Völlingerem z Zakładów Richard WOLF w Knittlingen (Niemcy) - opowiada prof. Bożena Elżbieta Kosztyła-Hojna, kierownik zakładu oraz konsultant wojewódzki ds. audiologii i foniatrii.
Badanie krtani tą metodą jest nieinwazyjne i bezbolesne. Czas pomiaru wynosi zaledwie dwie sekundy. Zarejestrowaną sekwencję można później odtwarzać się ze zmienną szybkością, co pozwala na jednoznaczną diagnostykę postaci klinicznej patologii głosu (dysfonii). Dzięki temu można wskazać na istnienie postaci czynnościowej, organicznej czy neurogennej. Metoda ta pozwala także na monitorowanie prowadzonej terapii i rehabilitacji głosu oraz archiwizację badania.
Mankamentem tej techniki jest wysoki koszt aparatury, potrzeba dużego doświadczenia wykonującego badanie oraz czasochłonność przy precyzyjnej ocenie nagranych sekwencji.
- Posiadana aparatura jest wykorzystywana w przypadkach trudnych diagnostycznie patologii krtani, w celach naukowo-badawczych oraz w realizacji zajęć dydaktycznych ze studentami V roku Wydziału Lekarskiego oraz studentami kierunku Logopedia z Fonoaudiologią UMB - tłumaczy prof. Bożena Elżbieta Kosztyła-Hojna.
Z racji unikatowego wyposażenia Zakład Fonoaudiologii Klinicznej i Logopedii UMB jest atrakcyjnym partnerem naukowym dla wielu ośrodków badawczych w kraju. Ostatnio nawiązał współpracę z Katedrą Inżynierii Materiałowej i Biomedycznej Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej w zakresie obiektywizacji parametrów oceniających wibrację fałdów głosowych.
Prof. Bożena Elżbieta Kosztyła-Hojna, bdc