Nowe testy diagnostyczne w raku płuca, kamizelka przeciw chrapaniu, specjalne tabletki dla dzieci, nowatorska maść działająca na dziąsła, wykrywane dzięki ślinie chorób nerek u dzieci, zdrowe przekąski dla cukrzyków - to projekty naukowe z UMB, które wkraczają w pierwsze fazy prac wdrożeniowych. Jeśli wszystko się powiedziecie, za jakiś czas będą to produkty handlowe…
Inkubator Innowacyjności 4.0 to projekt Ministerstwa Nauki, który ma przełamać niemoc we wdrażaniu osiągnięć naukowych do gospodarki, tzw. komercjalizacje. Jego głównym celem jest promocja osiągnięć naukowych, wspieranie innowacyjności oraz pomoc naukowcom w nawiązywaniu kontaktów z przedsiębiorcami.
W Białymstoku projekt realizowany jest w konsorcjum trzech największych uczelni w regionie: UMB, Politechniki Białostockiej oraz Uniwersytetu w Białymstoku. W kolejnej już edycji tego konceptu uczelnie otrzymały na działania 1,9 mln zł.
UMB wyłoniła właśnie pierwszą grupę projektów, które otrzymają wsparcie w pracach wdrożeniowych. Działania te koordynuje Biuro Transferu Technologii UMB.
Nowy test na raka płuca
Projekt pn. „5-genowa sygnatura miRNA do diagnozowania różnicowego podtypów histopatologicznych niedrobnokomórkowego raka płuca. Różnicowanie molekularne raków płaskonabłonkowych i niepłaskonabłonkowych (raki gruczołowe i raki wielkokomórkowe) – walidacja kliniczna (projekt walidacyjny przeprowadzony w systemie badania klinicznego zarejestrowanego w URPL z rejestracją i certyfikacją wyrobu do diagnostyki in vitro)”.
Głównym celem projektu jest walidacja nowego, autorskiego testu molekularnego, bazującego na pomiarach poziomów ekspresji wybranych miRNA, służącego do różnicowania podtypów histopatologicznych niedrobnokomórkowego raka płuca. Ma to decydujące znaczenie dla właściwej selekcji pacjentów do terapii spersonalizowanej.
Autorski test „5-genowa sygnatura miRNA” służący do subtypowania niedrobnokomórkowego raka płuca może znacząco wspomagać proces diagnostyczno-terapeutyczny u chorych na raka płuca. Pomyślne zakończenie procesu walidacyjnego i uzyskanie certyfikatu IVDR będzie umożliwiało wprowadzenie testu na rynek w formule „testu genetycznego do diagnostyki in vitro” i tym samym świadczenie usługi subtypowania raka płuca dla terapii ukierunkowanej molekularnie.
Sygnatura ekspresyjna miRNA zbudowana z 5-ciu wyselekcjonowanych cząsteczek miRNA została już wcześniej opracowana i wstępnie przetestowana w ramach projektu MOBIT. Zespół naukowy tworzą specjaliści z Zakładu Klinicznej Biologii Molekularnej oraz Zakładu Patomorfologii Lekarskiej: dr hab. Radosław Charkiewicz, prof. Jacek Nikliński, dr hab. Joanna Reszeć, dr Joanna Kiśluk, dr Anetta Sulewska, dr Anna Michalska-Falkowska.
Kamizelka przeciw chrapaniu
Inteligentna Kamizelka do Spania (SSV, ang. Smart Sleep Vest) jest projektem nowego urządzenia skierowanego do pacjentów chrapiących oraz chorujących na zespół obturacyjnych bezdechów podczas snu (OSAS) występujące głównie w czasie spania na plecach.
Inteligentna Kamizelka do spania ma pomóc pacjentom chrapiącym i cierpiącym na OSAS zależny od pozycji ciała, czyli występujący głównie podczas spania na plecach. W momencie, kiedy czujniki wykryją chrapanie, spłycenie oddechowe i/lub bezdech, odpowiednie części kamizelki pobudzą pacjenta do zmiany pozycji ciała z pleców na bok, dzięki czemu powinna nastąpić poprawa parametrów snu. Aplikacja na urządzenie mobilne pozwoli na indywidualne gromadzenie informacji zwrotnych oraz generowanie raportu snu, co umożliwi monitorowanie postępów w walce z chorobą.
Zespół naukowy: prof. Ewa Olszewska (Klinika Otolaryngologii UMB), Lek. Piotr Fiedorczuk (doktorant, Klinika Otolaryngologii UMB)
Minitabletki dla dzieci
Przedmiotem projektu jest ocena zamaskowania gorzkiego smaku hydrokortyzonu w minitabletkach szybkorozpadających się w jamie ustnej (ang. orodispersible tablet ODT) sporządzonych w dawkach pediatrycznych (0,5 mg i 1,0 mg) jako innowacyjnej postaci leku, niedostępnej na polskim rynku farmaceutycznym.
Zaprojektowana forma leku jest alternatywą dla recepturowych form pediatrycznych z hydrokortyzonem sporządzanych w aptekach przez farmaceutów, którzy w przypadku braku dostępnej dawki wykonują proszki recepturowe poprzez sproszkowanie tabletek z hydrokortyzonem, zmieszanie leku z substancją obojętną, a następnie umieszczenie masy proszkowej w kapsułkach żelatynowych lub skrobiowych. Tabletki orodyspersyjne z hydrokortyzonem są nowoczesną postacią leku, która charakteryzuje się wysokim bezpieczeństwem i łatwością podania dziecku bez niebezpieczeństwa zakrztuszenia się lekiem już u niemowląt. W celu zniwelowania odczucia gorzkiego smaku hydrokortyzonu zastosowano technologię otrzymywania stałych rozproszeń substancji leczniczej z polimerem maskującym smak leku.
Zespół naukowy składa się z naukowców Zakładu Farmacji Stosowanej oraz Zakładu Farmakologii Klinicznej: dr Monika Trofimiuk, mgr Katarzyna Olechno, dr Anna Czajkowska-Kośnik, dr hab. Emil Trofimiuk, prof. Katarzyna Winnicka.
Nowoczesna maść na błonę śluzową
Projekt nazywa się „Ocena profilu bezpieczeństwa oraz przenikania kwasu delta-aminolewulinowego z innowacyjnej kompozycji farmaceutycznej na błonę śluzową jamy ustnej”. Jest on kontynuacją prac nad opracowaniem innowacyjnej kompozycji farmaceutycznej do podania miejscowego umożliwiającej transport substancji aktywnej przez błonę śluzową jamy ustnej.
System zaprojektowany do terapii fotodynamicznej stanów przednowotworowych błony śluzowej jamy ustnej został stworzony w oparciu o biodegradowalne polimery pochodzenia naturalnego. Cechą charakterystyczną nośnika jest wysoka zdolność przylegania do błony śluzowej oraz właściwości osłaniające, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie leku w miejscu aplikacji i jednocześnie minimalne narażenie na miejscowe działania niepożądane. Dodatkowe badania dostarczą nowych informacji na temat roli polimerowego nośnika w technologii postaci leku dla kwasu delta-aminolewulinowego jako bezpiecznej i skutecznej strategii leczenia zmian przednowotworowych błony śluzowej jamy ustnej.
Zespół naukowy składa się ze specjalistów z Zakładu Farmacji Stosowanej, Zakładu Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej, Samodzielnej Pracowni Stomatologii Doświadczalnej oraz Zakładu Higieny, Epidemiologii i Ergonomii: dr Emilia Szymańska, mgr Joanna Potaś, dr Mateusz Maciejczyk, prof. Marcin Baranowski, prof. Anna Zalewska, prof. Katarzyna Winnicka, dr hab. Magdalena Sulewska, prof. Małgorzata Pietruska,.
Ślina a choroby nerek
Projekt: Opracowanie pierwszego, wczesnego i nieinwazyjnego biomarkera do oceny funkcji nerek u dzieci
Przewlekła choroba nerek (PChN) to wieloobjawowy zespół chorobowy będący skutkiem postępującego, nieodwracalnego i długotrwałego uszkodzenia nerek. Dużą trudnością jest postawienie diagnozy we wczesnym stadium choroby, ponieważ nie obserwuje się żadnych objawów. W niniejszym projekcie wykorzystuje się ślinę w różnicowej i nieinwazyjnej diagnostyce PChN u dzieci. W badaniach wstępnych, proponowany marker, z bardzo dużą czułością (100%!) i wrażliwością (100%) różnicuje dzieci zdrowe od chorych, a także dzieci z łagodnym i umiarkowanym stadium PChN od chorych ze schyłkową niewydolnością nerek. Dlatego też, celem dalszych badań jest porównanie różnych metod analitycznych do oceny proponowanego biomarkera w ślinie, jak również krwi i moczu. Pozwoli to wybrać najlepszą (oraz najtańszą) metodę, która posłuży w dalszych badaniach, a także potwierdzi, że analiza biomarkera w ślinie przebiega w sposób rzetelny i precyzyjny oraz daje wiarygodne wyniki. Proponowany biomarker może znaleźć zastosowanie zarówno w diagnostyce PChN, jak również w monitorowaniu przebiegu przewlekłej choroby nerek/skuteczności prowadzonej farmakoterapii.
Zespół naukowy tworzą: Zakład Higieny, Epidemiologii i Ergonomii, Samodzielna Pracownia Stomatologii Doświadczalnej, Zakład Higieny, Epidemiologii i Ergonomii, Klinika Pediatrii i Nefrologii. Specjaliści: dr Mateusz Maciejczyk, prof. Anna Zalewska, dr hab. Katarzyna Taranta-Janusz, dr Julita Szulimowska, prof. Anna Wasilewska, prof. Małgorzata Żendzian-Piotrowska.
Przekąski dla cukrzyków
Badania przedwdrożeniowe „Przekąski dla insulinoopornych” - opracowanie receptury i wybrane badania jakościowe oraz konsumenckie
Prawidłowo zbilansowana dieta stanowi podstawę właściwego funkcjonowania organizmu, a także odgrywa istotną rolę w profilaktyce oraz wspomaga leczenie wielu schorzeń, w tym chorób dietozależnych, takich jak otyłość i cukrzyca, jak również insulinooporność. Planowane badania przedwdrożeniowe dotyczyć mają opracowania receptur prozdrowotnych przekąsek, w oparciu o wytypowane surowce dobrej jakości (na podstawie badań wstępnych).
Rezultatem końcowym będzie opracowanie receptur prozdrowotnych przekąsek stanowiących źródło składników pożądanych, występujących w przeciętnej diecie w ilościach niedoborowych, które będą alternatywą dla przekąsek dostępnych aktualnie na rynku. Skierowane będą zarówno do osób z insulinoopornością i/lub cukrzycą, jak i do osób zdrowych, szukających produktów o innowacyjnym, prozdrowotnym składzie.
Zespoł naukowy stanowią naukowcy z Zakładu Bromatologii: dr Anna Puścion-Jakubik, dr hab. Katarzyna Socha, dr hab. Renata Markiewicz-Żukowska, dr Justyna Moskwa, mgr Joanna Bielecka, mgr Monika Grabia, mgr Anita Mielech.
Walka z astmą
Projekt: „Opracowanie metody wytwarzania preparatu biologicznego zawierającego elementy sekretomu mezenchymalnych komórek macierzystych do efektywnego ograniczania zapalenia alergicznego płuc”.
Astma jest chorobą cywilizacyjną, którą zdiagnozowano u ponad 300 milionów ludzi na świecie. Niestety, liczba nowych przypadków będzie wzrastać, co ma związek m.in. z zanieczyszczeniem powietrza, rosnącym uprzemysłowieniem oraz zmianą nawyków żywieniowych. Co gorsze nie wynaleziono metody umożliwiającej leczenie przyczyn prowadzących do powstania astmy. Wyjątek stanowi tu astma alergiczna w przypadku, której stosuje się antygenowo swoistą immunoterapię. Niestety część chorych nie reaguje na dostępne leczenie i w konsekwencji rozwija ciężką postać astmy.
Rozwój nauk biologicznych i medycznych pozwolił na odkrycie komórek posiadających zdolności do obniżania stanu zapalnego oraz przekształcania się w inne komórki organizmu. Cechy te posiadają komórki macierzyste zarówno te indukowane w warunkach laboratoryjnych (indukowane pluripotentne komórki macierzyste) jak i naturalnie występujące w organizmie każdego człowieka (włączając w to tłuszcz, szpik kostny, czy krew pępowinową). Zespół Zakładu Medycyny Regeneracyjnej i Immunoregulacji prowadzi badania nad wykorzystaniem substancji wydzielanych przez komórki macierzyste w terapii chorób dolnych dróg oddechowych. Skuteczność rozwijanego produktu potwierdzono już w eksperymentalnych modelach przedklinicznych. Celem niniejszego projektu jest dalszy rozwój potencjalnego produktu leczniczego i ocena trwałości obserwowanego efektu terapeutycznego, ale przede wszystkim opracowanie protokołu produkcyjnego preparatu biologicznego oraz stworzenie dokumentacji niezbędnej do ubiegania się o udzielenie ochrony patentowej.
Zespół naukowy: dr hab. Andrzej Eljaszewicz, prof. Marcin Moniuszko, dr Kamil Grubczak, mgr Marlena Tynecka, mgr Alicja Walewska, mgr Aleksandra Starosz, Adrian Janucik.
Opr. bdc