Opus i Preludium - to programy grantowe Narodowego Centrum Nauki, w których swoje badania będą podejmować naukowcy z UMB. W sumie zrealizują badania kosztujące ok. 6 mln zł.
W rozstrzygniętych właśnie konkursach złożono 3826 wniosków na kwotę ponad 2,4 mld zł, z czego do finansowania eksperci zakwalifikowali 777 projektów. Z UMB zrealizowanych zostanie 6 projektów naukowych, wartych ok. 6 mln zł.
Największe projekty badawcze realizowane będą w programie OPUS: prof. Robert Bucki (1,6 mln zł), dr hab. Sambor Grygorczuk (1,5 mln zł), prof. Dariusz Pawlak (1,4 mln zł), dr hab. Marcin Baranowski (1,1 mln zł). W Preludium pokazać się mogą osoby jeszcze bez dorobku i stopni naukowych. W ramach tego programu swoje badania zrealizują Krzysztof Drygalski (student) oraz doktorantka Karolina Nowak.
Projekt prof. Roberta Buckiego: „Niesferyczne nanocząstki zawierające cerageniny jako innowacyjne podejście w rozwoju nowych substancji przeciwdrobnoustrojowych, immunomodulujących i stymulujących regeneracje tkanek”.
Narastająca lekooporność drobnoustrojów, wynikająca z niekontrolowanego stosowania preparatów przeciwbakteryjnych, sprawiła, iż zakażenia bakteryjne i grzybicze stały się jednym z głównych zagrożeń zdrowia publicznego. Spadek skuteczności współcześnie stosowanych antybiotyków wymusza poszukiwanie skutecznych substancji o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Aktualnie coraz większe nadzieje wiąże się z zastosowaniem nanocząstek oraz naturalnych peptydów przeciwbakteryjnych. Dzięki badaniom możliwe będzie stworzenie nowego typu nanoantybiotyków o znacznej aktywności w stosunku do patogenów lekoopornych.
Projekt dra hab. Sambora Grygorczuka: „Kompleksowa analiza czynników warunkujących przebieg i następstwa kliniczne kleszczowego zapalenia mózgu”.
Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze Ixodes. Polska północno-wschodnia, a zwłaszcza województwo podlaskie, to tereny endemiczne kleszczowego zapalenia mózgu, na których częstość zachorowań wielokrotnie przekracza średnią dla całego kraju. Możliwości leczenia są ograniczone, nie istnieją skuteczne leki działające bezpośrednio na wirus KZM. Przebieg zakażenia jest silnie zróżnicowany - od prawdopodobnie najczęstszych infekcji bezobjawowych, poprzez chorobę o objawach grypopodobnych, aż po zagrażające życiu i stwarzające ryzyko trwałego kalectwa zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego. Przyczyny tak zróżnicowanego przebiegu choroby nie są znane. Celem planowanych badań jest kompleksowa ocena zjawisk w przebiegu zakażenia wirusem KZM u człowieka.
Projekt prof. Dariusza Pawlaka: „Opracowanie małocząsteczkowej pochodnej 1,2,4-triazyny (MM-129) - ocena aktywności przeciwnowotworowej i bezpieczeństwa stosowania w doświadczalnym modelu raka jelita grubego”.
Dynamika zachorowań na raka jelita grubego w Polsce jest wyższa niż w innych krajach Europy. Pomimo znacznego postępu, jaki nastąpił w chemioterapii w ostatnich latach, opracowanie skutecznej terapii przeciwnowotworowej stanowi poważne wyzwanie dla współczesnej onkologii. Stosowane obecnie leki cytostatyczne, wywołują liczne działania niepożądane, które ograniczają ich skuteczność terapeutyczną i dramatycznie obniżają jakość życia pacjentów. Poszukiwanie związków o alternatywnych mechanizmach działania w stosunku do znanych leków przeciwnowotworowych, jest wiodącym celem badawczym współczesnej nauki. Cały świat onkologiczny z niecierpliwością czeka na kolejne substancje, które w istotny sposób poprawią skuteczność leczenia.
Projekt dr hab. Marcina Baranowskiego: „Czy sfingozyno-1-fosforan jest jednym z czynników odpowiedzialnych za skuteczność treningu hipoksycznego?”.
Realizacja niniejszego projektu znacząco poszerzy wiedzę na temat mechanizmów odpowiedzialnych za korzystny wpływ różnych modeli treningu wysokościowego na wyniki w sportach wytrzymałościowych. Może się on również przyczynić do wyjaśnienia podłoża znacznych różnic międzyosobniczych w podatności na trening wysokościowy. Uzyskane wyniki mogą mieć także implikacje kliniczne ze względu na fakt, iż sfingozyno-1-fosforan związany z HDL charakteryzuje się silnym działaniem kardioprotekcyjnym i przeciwmiażdżycowym.
Projekt Krzysztofa Drygalskiego: „Wpływ floroglucyny na rozwój insulinooporności w przebiegu niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby (NAFLD)”.
Cukrzyca typu drugiego (T2DM) i niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD) są jednymi z najczęstszych chorób wśród społeczeństw krajów rozwiniętych. Celem tego badania jest poszukiwanie nowych leków przeciwcukrzycowych pośród substancji pochodzenia roślinnego, należących do grupy polifenoli, mających wpływ zarówno na hamowanie insulinooporności, jak i na metabolizm lipidów oraz stłuszczenie wątroby. Realizacja tego badania daje szanse na opracowanie nowej grupy doustnych leków przeciwcukrzycowych.
Projekt mgr Karoliny Nowak - Zbadanie estrogeno-podobnego mechanizmu działania parabenów w kontekście oceny ich wpływu na funkcje i czas życia ludzkich neutrofilów.
Dodatek do żywności, leków i kosmetyków konserwantów (środków o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym) hamuje w tych wyrobach rozwój mikroorganizmów, przez co wydłuża ich czas przydatności do użycia. Jednymi z popularnie stosowanych środków konserwujących produkty higieny osobistej, leki i żywność są parabeny - chemiczne związki, które wchłaniają się do organizmu z zawierających je w swoim składzie produktów. Ostatnie lata przyniosły niepokojące dane mówiące o niekorzystnym wpływie tych środków konserwujących na zdrowie. Badanie ma na celu wyjaśnienie wątpliwości w ocenie bezpieczeństwa stosowania parabenów jako popularnego środka konserwującego żywność, leki i środki higieny osobistej.
Opr. bdc