Semestr letni roku akademickiego 2020/21 nie należał do najłatwiejszych. Chaos spowodowany pandemią wirusa SARS-CoV-2 postawił pod znakiem zapytania wiele z zaplanowanych aktywności, realizację niektórych z nich wręcz uniemożliwił.
Trudności nie ominęły projektów, ale pomimo bardzo niepewnej sytuacji, studenci naszej uczelni skorzystali z szeregu różnorodnych szkoleń rozwijających ich kompetencje. Co więcej, w krótkim trzymiesięcznym okresie udało nam się zrealizować zdecydowaną większość z zaplanowanych działań!
Z uwagi na niezwykle dynamiczny charakter sytuacji epidemicznej, a tym samym niemożliwość przewidzenia jej bliskiego złagodzenia czy zakończenia, podjęliśmy wszelkie możliwe kroki zmierzające do zrealizowania i dokończenia wcześniej zaplanowanych na rok akademicki 2019/20 działań w projektach UE. Aneksowano zawarte z wykonawcami umowy, opracowano nowe harmonogramy i konspekty zajęć dostosowane do ich realizacji online. Przearanżowanie koncepcji szkoleń było trudnym i czasochłonnym zadaniem, tym bardziej że w tamtym czasie przepisy prawne pozostawały wciąż niejasne lub wręcz nie istniały, zalecenia z instytucji finansujących były dopiero opracowywane, a mimo to należało rozwiązać szereg problemów technicznych, organizacyjnych i personalnych - a wszystko w warunkach lockdownu, gdy większość osób wchodzących w skład zespołu projektowego pracowało w trybie hybrydowym! Ten czas wymagał od pracowników odwagi i kreatywności - przekonaliśmy się jednak, że praca rotacyjna jest nie tylko możliwa, ale również bezsprzecznie efektywna.
Jednym z chronologicznie najwcześniejszych przykładów działania zrealizowanego w czasie lockdownu był kurs „Język angielski z elementami specjalistycznego języka medycznego” realizowany w ramach projektu „Mamy POWER - inwestujemy w kompetencje regionu (ZPU3)”. Wyzwaniem dla uczestników była nie tylko konieczność nauki w nowej formie online, ale również intensywność kursu (4 x w tygodniu po 2 godziny lekcyjne przez dwa miesiące). Pomimo tego, uczestnicy (studenci V i VI roku kierunku lekarskiego) nie tylko wyrazili swoją satysfakcję z udzielonego wsparcia, ale podkreślili również, że intensywny rytm tygodnia pozytywnie wpłynął na możliwości dostosowania się do organizacji nauczania online na uczelni oraz wypełnił wolny czas wynikający z ograniczeń związanych z pandemią koronawirusa.
Również studenci wszystkich kierunków Wydziału Farmaceutycznego mieli okazję doskonalenia swoich kompetencji językowych - uczestnicząc w kursach realizowanych w ramach projektu „Program Zintegrowanego Rozwoju Jakości Kształcenia na UMB (ZPU1)”. Podobnie jak w przypadku kursu dla studentów kierunku lekarskiego, tutaj również znakomicie sprawdziła się formuła nauczania online - wdrażana zarówno przez szkołę językową prowadzącą kurs dla studentów kosmetologii, jak i lektorów ze Studium Języków Obcych UMB realizujących kurs ze studentami farmacji i analityki medycznej.
Nie bez znaczenia dla powodzenia kursów było tutaj zaangażowanie wszystkich stron: studentów, szkoły językowej, lektorów oraz osób zajmujących się obsługą administracyjną kursu. We wsparciu udział wzięło łącznie blisko 100 studentów 5 kierunków dwóch wydziałów uczelni!
W przypadku Wydziału Farmaceutycznego, obok szkoleń językowych, przeprowadzone zostały również szkolenia zawodowe skierowane do studentów kosmetologii. Co prawda większość z nich została zrealizowana zanim pojawiły się ograniczenia związane z epidemią COVID-19, jednak jedno (kamuflaż medyczny) zostało dokończone już w trakcie pandemii koronawirusa - w formie zindywidualizowanych zajęć stacjonarnych prowadzonych w małych grupach. Nie wszystkie działania są możliwe do efektywnej realizacji online - szkolenia zawodowe często nie miałyby sensu w przypadku gdy uczestnik nie ma zapewnionego bezpośredniego dostępu do specjalistycznego sprzętu, laboratorium, lub pacjentów/modeli - dlatego praca w warunkach lockdownu wymagała od nas dużej dozy elastyczności. Wspomniane szkolenie z „Kamuflażu medycznego” jest przykładem na to, że czasem musieliśmy po prostu poczekać - nie rozwiązywać ani nie aneksować umów z wykonawcami - małe grupy oraz niewielkie liczby godzin szkolenia dawały nadzieję na ukończenie szkolenia w formie stacjonarnej. Na co dzień możemy nie zdawać sobie z tego sprawy, ale w dynamicznych, zmiennych i niepewnych okolicznościach podjęcie decyzji o zaniechaniu dalszych działań bywa czasami bardzo trudne.
Jeśli którekolwiek z działań realizowanych w czasie lockdownu można nazwać modelowym, to będą to warsztaty realizowane w zespole interdyscyplinarnym w ramach modułu „Praca z pacjentem geriatrycznym” (projekt „Mamy POWER - inwestujemy w kompetencje regionu [ZPU3]”). Na czym polegały takie zajęcia? Na podstawie scenariusza omawiany i analizowany był przypadek pacjenta w podeszłym wieku, odgrywany przez tzw. pacjenta symulowanego - w tym przypadku rola ta przypadła jednemu ze studentów UMB, a jego umiejętności aktorskie okazały się godne pozazdroszczenia. W warsztatach online wzięli udział studenci kierunku lekarskiego, farmacji, pielęgniarstwa i fizjoterapii. Trudność polegała tu na spotkaniu przyszłych specjalistów z różnych zawodów i umożliwienia im wspólnego omówienia przypadku poprzez udział w moderowanej dyskusji. Na początku warsztatów było dużo obaw związanych z komunikacją: po pierwsze brali w niej udział przedstawiciele różnych zawodów; po drugie, forma online sama w sobie stanowi barierę utrudniającą uzyskanie pełnej naturalności komunikacji.
Na zakończenie zajęć zapytaliśmy studentów o ich wrażenia. Wielu uczestników podkreślało, że owszem, praca grupowa „na żywo” byłaby znacznie łatwiejsza, jednak warsztaty prowadzone w trybie online skłoniły ich do większej samodzielności, „wysiłku intelektualnego”, lepszej organizacji i skupienia. Inni podkreślali, iż „warsztaty praktyczne [online] były najlepsze [z całej zrealizowanej ścieżki wsparcia]. Pokazały pracę interdyscyplinarną”, studenci poszczególnych kierunków podzielili się swoją wiedzą i doświadczeniami, „a Panie mentorki były świetnie przygotowane. Chciałabym, żeby [współpraca] między zawodami [medycznymi] wyglądała tak jak [nasze] warsztaty”.
Na całość opisanych wyżej zajęć realizowanych w zespole interdyscyplinarnym składają się również wizyty studyjne w centrum geriatrycznym. Mimo iż sformułowanie „wizyta studyjna” raczej nie kojarzy się z pracą online, podjęliśmy udaną próbę organizacji tego typu działania. Nasze wysiłki zmaterializowały się w kwietniu w postaci wizyty w Podlaskim Centrum Psychogeriatrycznym w Białymstoku z udziałem pracowników centrum: lekarza, psychologa, terapeuty i przedstawiciela zarządu pełniącego rolę moderatora spotkania. Mimo iż forma online wizyty nie była rozwiązaniem idealnym - nikt nie oczekiwał, że będzie! - uczestnicy byli zadowoleni zarówno z korzyści, jakie z niej wynieśli oraz możliwości efektywnego dokończenia swojego uczestnictwa w projekcie.
Również studenci ostatnich lat kierunków techniki dentystyczne oraz lekarsko-dentystycznego podnosili swoje kompetencje w trudnych warunkach pandemii. W ramach projektu „Zintegrowany Program Kształcenia z wykorzystaniem innowacyjnych metod w zespole stomatologicznym (ZPU2)” odbyła się wizyta studyjna w centrum protetyczno-edukacyjnym oraz zajęcia warsztatowe „Praca projektowa z wykorzystaniem oprogramowania CAD CAM”. Z uwagi na sytuację epidemiczną część warsztatów zrealizowano w formie zdalnej.
Jeśli cofniemy się mentalnie do marca tego roku i przypomnimy sobie nasze obawy wobec najbliższych miesięcy, uświadomimy sobie, że ukończenie z powodzeniem tak wielu działań szkoleniowych dla studentów wydawało się w tamtym czasie niemożliwe! Dzięki sprawnej współpracy pomiędzy osobami zaangażowanymi w realizację szkoleń i wykonawcami oraz zaangażowaniu pracowników w warunkach pracy zdalnej/rotacyjnej, nasza uczelnia może śmiało zapisać sobie zrealizowane zadania pod nagłówkiem „Sukcesy”, a pamiętajmy, że szkolenia dla studentów to tylko część działań projektowych - czas pandemii był również czasem intensywnych szkoleń skierowanych do kadry akademickiej i administracyjnej UMB, o których będzie można przeczytać w następnym numerze „Medyka”. Oby następne półrocze okazało się równie owocne, pomimo kolejnej ofensywy COVID-19, z którą zmagamy się od października.
Michał Pawłowski, Dział Projektów Pomocowych, mhc