Pierwsze urodziny Szkoły Doktorskiej UMB

Szkoła Doktorska Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku powstała na mocy Zarządzenia nr 27/2019 Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku z dnia 23 kwietnia 2019 r. w sprawie utworzenia Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Kształcenie doktorantów rozpoczęło się 1 października 2019 r. w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu w trzech dyscyplinach: naukach medycznych, naukach farmaceutycznych, naukach o zdrowiu.

Organizację kształcenia w Szkole Doktorskiej UMB określa Regulamin Szkoły Doktorskiej stanowiący załącznik do Uchwały nr 30/2019 Senatu UMB z dnia 25.04.2019 r.

Zgodnie z regulaminem bieżącą działalnością szkoły doktorskiej kieruje dyrektor. Powołanie na tę funkcję otrzymała prof. dr hab. n. med. Barbara Mroczko. Ważną rolę w funkcjonowaniu szkoły pełni też rada programowa, która m.in. przygotowuje propozycje programu kształcenia, opiniuje szczegółowy sposób dokonywania oceny realizacji programu, w tym prowadzenia badań naukowych przez doktorantów. Obecny skład rady jest następujący: prof. dr hab. Karol Kamiński - dyscyplina nauki medyczne; dr hab. Anna Moniuszko-Malinowska - dyscyplina nauki medyczne; dr hab. Zyta Beata Wojszel - dyscyplina nauki medyczne; prof. dr hab. Ludmiła Marcinowicz - dyscyplina nauki o zdrowiu; prof. dr hab. Małgorzata Brzóska - dyscyplina nauki farmaceutyczne; dr hab. Michał Tomczyk - dyscyplina nauki farmaceutyczne; mgr Małgorzata Grudzińska - przedstawiciel doktorantów; lek. Natalia Drobek - przedstawiciel doktorantów.

Kształcenie

4-letnie kształcenie doktorantów odbywa się zgodnie z programem kształcenia, który stanowi załącznik do Uchwały nr 69/2019 Senatu UMB z dnia 27.06.2019 r. (z późniejszymi zmianami). Program kształcenia przewiduje m.in. zrealizowanie indywidualnego planu badawczego oraz praktyk zawodowych w formie prowadzenia zajęć lub uczestniczenia w ich prowadzeniu, w wymiarze nieprzekraczającym 60 godzin dydaktycznych rocznie. Kształcenie kończy się złożeniem rozprawy doktorskiej. Warto podkreślić, że wypełnienie programu kształcenia w szkole doktorskiej zapewnia osiągnięcie efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomie 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Kształcenie w szkole doktorskiej umożliwia uzyskanie wysokospecjalistycznej wiedzy oraz przygotowuje do samodzielnej pracy badawczej i dydaktycznej. Stwarza warunki
do rozwoju naukowego na światowym poziomie i podnoszenia kompetencji naukowo - badawczych podczas pracy w zespołach badawczych, w tym międzynarodowych, z udziałem ekspertów w poszczególnych dyscyplinach. Doktoranci mają możliwość rozwoju naukowego w innowacyjnych tematykach z wykorzystaniem zaawansowanych technologii stosowanych we współczesnej nauce. Program kształcenia zapewnia rozwój nie tylko kompetencji badawczych, ale również kompetencji miękkich doktoranta.

Doktoranci uczestniczą w ciekawych, dostosowanych do ich potrzeb zajęciach, w tym zajęciach z metodologii badań naukowych i mają możliwość wyboru interesujących ich zająć fakultatywnych. Zajęcia w planie zostały ułożone tak, aby stanowiły wsparcie działań doktorantów ukierunkowanych na przygotowanie rozprawy doktorskiej. Mocną stroną programu kształcenia jest jego interdyscyplinarny charakter oraz bardzo bogata oferta zajęć
z zakresu metodologii badań naukowych i zajęcia z zakresu metod biostatystycznych w badaniach naukowych. W ramach zajęć fakultatywnych doktoranci mogą zwiększyć swoje umiejętności w zakresie opracowywania i przygotowywania prezentacji wyników badań naukowych, w tym prac do druku. Umiejętność prezentacji założeń i wyników badań własnych oraz prowadzenia dyskusji merytorycznej w środowisku naukowym doktoranci doskonalą podczas corocznego seminarium doktoranckiego oraz interdyscyplinarnej szkoły letniej.

Uczestnicy Szkoły Doktorskiej zdobywają również umiejętność pozyskiwania środków na badania naukowe i kierowania grantami badawczymi. Doktoranci są zapoznawani z, jakże ważnymi obecnie, zasadami transferu wiedzy do sfery gospodarczej i społecznej oraz możliwościami komercjalizacji wyników badań naukowych, jak również sposobami autoprezentacji i pozyskiwania partnerów do współpracy. Uczą się także samodzielnego prowadzenia zajęć dydaktycznych, co stanowi podstawę przygotowania do profesjonalnego wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego.

Kształcenie w Szkole Doktorskiej umożliwia też podnoszenie kompetencji w zakresie stosowania naukowego języka angielskiego.

Badania

Obecnie w Szkole Doktorskiej kształci się łącznie 89 doktorantów. 46 osób na II roku (cykl kształcenia 2019-2023): 35 w dyscyplinie nauk medycznych, 6 w dyscyplinie nauk farmaceutycznych i 5 w dyscyplinie nauk o zdrowiu oraz 43 osoby na I roku (cykl kształcenia 2020-2024): 30 w dyscyplinie nauk medycznych, 7 w dyscyplinie nauk farmaceutycznych i 7 w dyscyplinie nauk o zdrowiu.

Doktoranci II roku kształcenia mają już za sobą przygotowanie Indywidualnego Planu Badawczego (IPB), którego trzon stanowi harmonogram przygotowania rozprawy doktorskiej obejmujący m.in. zadania takie jak:

• gromadzenie piśmiennictwa naukowego z zakresu tematyki pracy doktorskiej i zapoznawanie się z nim,
• zapoznawanie się z metodami badawczymi, które będą wykorzystywane w badaniach własnych,
• przygotowanie i  złożenie wniosku do działu nauki lub innych instytucji o finansowanie projektu badawczego,
• przygotowanie i wysłanie do druku pracy przeglądowej za minimum 70 pkt. związanej z tematyką pracy doktorskiej,
• udział w sesji naukowo-sprawozdawczej doktorantów oraz prowadzenie badań z zakresu pracy doktorskiej,
• prezentacja wyników badań podczas ogólnopolskiej/międzynarodowej konferencji,
• przygotowanie i wysłanie do druku pracy oryginalnej za minimum 70 pkt związanej z tematyką pracy doktorskiej,
• przygotowanie ostatecznej wersji rozprawy doktorskiej i jej złożenie.

Indywidualne Plany Badawcze doktorantów zostały poddane ocenie pod kątem wartości naukowej i praktycznej planowanych badań oraz realnej możliwości wykonania zaplanowanych badań podczas sesji naukowo-sprawozdawczej w czerwcu 2020 roku.

Doktoranci II roku złożyli również roczne sprawozdania z IPB, które po analizie pozwalają na stwierdzenie, że tylko w nielicznych przypadkach działania zawarte w harmonogramie IPB
w I roku kształcenia nie zostały zrealizowane.

Kolejnym etapem oceny w procesie kształcenia jest ocena śródokresowa dokonywana w połowie okresu kształcenia określonego w programie kształcenia, która kończy się wynikiem pozytywnym albo negatywnym. Wynik oceny wraz z uzasadnieniem jest jawny. Ocena ta jest przeprowadzana przez komisję, w skład której wchodzą 3 osoby, w tym co najmniej 1 osoba posiadająca stopień doktora habilitowanego lub tytuł profesora w dyscyplinie, w której przygotowywana jest rozprawa doktorska, zatrudniona poza podmiotem prowadzącym szkołę doktorską. Promotor i promotor pomocniczy nie mogą być członkami komisji. Ocena wywołuje brzemienne skutki - pozytywna to wzrost stypendium doktoranckiego do 57 % wynagrodzenia profesora, negatywna to skreślenie z listy doktorantów. Nadchodząca ocena - pierwsza w działalności Szkoły Doktorskiej jest zaplanowana na początek czerwca 2021 roku.

E-nauka

Przyjęci do szkoły 1 października 2020 r. zostali przywitani przez prorektora ds. kształcenia, prof. Adriana Chabowskiego i dyrektor szkoły 17 listopada 2020 r. na spotkaniu w formule on-line. Zostali zaznajomieni z najważniejszymi zapisami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz Regulaminu Szkoły Doktorskiej UMB dotyczącymi kształcenia doktorantów. Przekazano im też szczegółowe informacje na temat IPB i jego elementów, tj. opisu projektu, założeń i celów badawczych, metodyki badań i aparatury, planowanych efektów naukowych i praktycznych, w tym efektów PRK, piśmiennictwa, planowanego kosztorysu i źródła finansowania oraz oceny śródokresowej tak, aby wejście w tryb aktywnego i skutecznego studiowania w szkole było łatwiejsze.

Aktywną pracę podjęli też członkowie Rady Programowej, którzy na zebraniu w formule on-line 19 listopada 2020 r. z udziałem prorektora ds. kształcenia prof. Adriana Chabowskiego oraz dyrektor Szkoły Doktorskiej prof. Barbary Mroczko, ustalili kształt formularza wniosku o powołanie promotora pomocniczego, formularza wniosku o powołanie drugiego promotora, omówili treść uchwały w sprawie warunków, trybu oraz harmonogramu postępowania rekrutacyjnego do Szkoły Doktorskiej w UMB na rok akademicki 2021/2022. Poruszone też zostały zagadnienia oceny śródokresowej.

Pierwszy rok kształcenia w Szkole Doktorskiej to zdobywanie doświadczeń na nowej drodze kształcenia doktorantów, wyznaczonej przez Ustawę 2.0. Uczyli się wszyscy - nie tylko doktoranci, ale też profesorowie. Pierwsi - jak zdobywać wiedzę i umiejętności potrzebne do przygotowania rozprawy doktorskiej, a drudzy - jak umiejętnie kształtować sylwetkę przyszłych naukowców i „zarazić” doktorantów pasją naukową.

Cieszymy się, że Szkoła Doktorska rozwija się i życzymy doktorantom samych sukcesów na drodze rozwoju naukowego, zaś kadrze naukowej wytrwałości i satysfakcji w przekazywaniu wiedzy.

Joanna Oniśko (konsultacja - prof. Barbara Mroczko)