Biobank Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (Biobank UMB) to wyodrębniona w strukturach Uczelni jednostka. Specjalizuje się w gromadzeniu oraz długoterminowym przechowywaniu ludzkiego materiału biologicznego, a wszystkie procesy odbywają się zgodnie ze ściśle określonymi procedurami oraz wdrożonym System Zapewnienia i Zarządzania Jakością (SZiZJ) zgodnym z normą ISO 9001: 2015 oraz najwyższymi standardami jakości według międzynarodowych wytycznych. Biobank UMB gromadzi różnorodne rodzaje próbek biologicznych, takie jak krew, tkanki, komórki i płyny ustrojowe. Pochodzą one od pacjentów dobrowolnie przekazujących swoje próbki do celów badawczych. Pobieranie próbek i danych odbywa się zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi i z uwzględnieniem prywatności oraz poufności danych pacjentów. Gromadzone próbki są przechowywane w kontrolowanych warunkach, zapewniających ich trwałość i jakość oraz minimalizujących wpływ zmiennych przedanalitycznych na ostateczny wynik badań.
Kluczową dla Biobanku UMB jest Kolekcja Onkologiczna, która została powołana w 2016 roku na potrzeby realizacji projektu MOBIT dofinansowanego ze środków NCBiR. W ramach Kolekcji Onkologicznej Biobanku UMB pobierany oraz zabezpieczany jest materiał biologiczny i dane od pacjentów onkologicznych z nowotworami płuca, żołądka, jelita grubego, trzustki, jajnika, szyjki macicy, trzonu macicy oraz mózgu. Do tej pory został zgromadzony materiał biologiczny od niespełna 2500 pacjentów z różnymi rodzajami nowotworów. Unikatowy i najwyższej jakości materiał zebrany w ramach Kolekcji Onkologicznej daje szansę na przeprowadzenie badań przyczyniających się do rozwoju nauk medycznych w dziedzinie onkologii (w tym medycyny spersonalizowanej).
Biobank UMB, poza niedawno otwartym specjalistycznym i nowoczesnym Laboratorium Centralnym, wyposażony jest także w automatyczny system biobankowania HAMILTON BiOS L5. W pełni zautomatyzowany system może pomieścić blisko 2,5 mln próbek (co jest równoważne z miejscem zapewnianym przez ponad 40 tradycyjnych zamrażarek niskotemperaturowych), które w stelażach układa ultranowoczesny robot. Całe urządzenie biobankujące to modułowa konstrukcja, którą da się rozbudować o kolejne elementy magazynowe. Pozwala zminimalizować błąd ludzki, jednocześnie zapewnia maksymalny poziom bezpieczeństwa oraz najwyższą jakość.
Biobank UMB jest naukowym partnerem firmy Indivumed Services, światowego lidera w dziedzinie biobankowania onkologicznego z siedzibą w Hamburgu. Dzięki temu, stosując standardy Indivumedu, Biobank UMB stał się pełnoprawnym członkiem międzynarodowej sieci specjalistycznych biobanków , a zgromadzone w Białymstoku próbki mogą być używane do wysokoprzepustowych badań naukowych wymagających materiału o najwyższej jakości.
Materiał biologiczny kolekcjonowany w ramach Biobanku to m.in.: próbki świeżo mrożonej tkanki FF (fresh frozen), kostki parafinowe FFPE, krew pełna, surowica, osocza takie jak: osocze wresenianowe (PPT), osocze na hormony inkretynowe (P800),, osocze cytrynianowe, a także próbki z kałem, supernatant moczu, supernatant moczu z azydkiem sodu oraz osad moczu, inne próbki to ślina indukowana, lizaty komórek RNA oraz komórki jednojądrzaste krwi obwodowej (PBMC).
Wszystkie, wyszczególnione poniżej, główne etapy występujące w procesie biobankowania są realizowane zgodnie z ściśle określonymi procedurami. Rozpoczynając od przeprowadzenia wywiadu z pacjentem poprzedzonego uzyskaniem wymaganych Świadomych Zgód Pacjenta, pobrania i transportu materiału biologicznego, poprzez jego preparatykę, przechowywanie i wydawanie do dalszych analiz. Oprócz frakcjonowania materiału biologicznego czy też pobrania wycinka z tkanki, na proces biobankowania nakładają się też etapy takie jak: archiwizacja danych w systemie LIMS z naciskiem na identyfikację każdej próbki oraz danych z nią związanych, a także zabezpieczenie w odpowiednich warunkach parametrowych temperatury (-80°C, -150°C, opary ciekłego azotu)
Biobank UMB jest Członkiem Polskiej Sieci Biobanków oraz Konsorcjantem Polskiego Węzła Europejskiej Sieci Biobanków BBMRI-ERIC. Ponadto, specjaliści z Biobanku UMB kształtują krajowe regulacje prawne w zakresie tworzonej Ustawy o Biobankowaniu poprzez aktywny udział w grupie ekspertów powołanych przez Ministra Edukacji i Nauki.
Działalność Biobanku UMB odgrywa kluczową rolę w rozwoju medycyny przyszłości. Poprzez udostępnianie najwyższej jakości materiału biologicznego i danych, nasza praca przyczynia się do postępu w dziedzinie badań medycznych, lepszego zrozumienia mechanizmów chorób, identyfikacji nowych biomarkerów oraz opracowywania nowatorskich metod diagnozowania i leczenia. Długoterminowe kolekcje prowadzone w Biobanku UMB otwierają nieograniczone możliwości rozwoju medycyny personalizowanej i precyzyjnej, rozwoju nowych terapii i dostosowanie ich do potrzeb indywidualnego pacjenta.
WSPÓŁPRACA KRAJOWA I MIĘDZYNARODOWA
W toku realizacji projektu MOBIT prowadzono współpracę z Wielkopolskim Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Poznaniu, Katedrą i Kliniką Onkologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Oddziałem Klinicznym Ginekologii Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie.
Współpraca realizowana jest także m.in. przy Naukowych Projektach Badawczych:
- Badanie Populacyjne Białystok PLUS: unikalny w skali Polski projekt, gdzie oceniany jest stan zdrowia mieszkańców Białegostoku oraz badany jest wpływu różnych czynników na rozwój chorób przewlekłych z użyciem całego panelu specjalistycznych badań oraz nowoczesnych technologii; w jego toku kolekcjonowane jest szerokie spektrum różnorodnych próbek materiału biologicznego
- Centrum Badań Klinicznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku wyodrębnionych jest kilka Projektów a zasób biorepozytorium obecnie jest najbardziej reprezentacyjnym pod względem różnorodności płynnego materiału biologicznego służącego ocenie w badaniach molekularnych w poszukiwaniu wariantów genetycznych chorób metabolicznych oraz w wielkoskalowych badaniach omicznych. Materiał biologiczny zabezpieczany jest od pacjentów z chorobami metabolicznymi, przede wszystkim cukrzycą oraz otyłością, a także od grupy osób z predyspozycjami do ich wystąpienia.
- Współpraca międzyuczelniana Jednostek UMB, Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego oraz Dziecięcego Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku (8 Projektów) gdzie kolekcjonowany materiał biologiczny pochodzi od pacjentów z chorobami onkologicznymi, hematologicznymi, chorobami na podłożu alergicznym oraz metabolicznym
- Współpraca z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie – kolekcja próbek zbiobankowanych od pacjentów z rzadkimi chorobami wrodzonymi
Współpraca międzynarodowa obejmuje realizację projektów badawczych z National Cancer Institute, będącym częścią National Institutes of Health z siedzibą w USA, firmą Pangea Biomed z Izraela oraz wspomnianą wcześniej firmą Indivumed z Niemiec. Ponadto, pracownicy Biobanku UMB pozostają w ścisłej współpracy z jednym z największych Biobanków na świecie, mieszczącym się na Uniwersytecie Medycznym w Graz w Austrii.
Zespół Biobanku zabezpiecza próbki spełniające wymagania wysokoprzepustowych badań omicznych.
Kolekcja pochodząca z Zewnętrznych Projektów Naukowych w liczbach:
- 12 obecnie realizowanych w Biobanku Projektów Naukowych,
- 8 380 zbiobankowanych pacjentów,
- 347 600 próbek materiału płynnego,
- 17 300 próbek PBMC,
- 11 100 próbek z komórkami RNA,
- ok.1500 - dzienna liczba biobankowanych próbek.
Kolekcja Onkologiczna w liczbach:
- 2 360 zbiobankowanych Pacjentów,
- 46 000 próbek materiału płynnego,
- 10 000 świeżo mrożonych tkanek FF,
- 7815 kostek parafinowych FFPE.
KONTAKT:
adres: Waszyngtona 13, 15-269 Białystok
budynek: Collegium Pathologicum
e-mail: biobank@umb.edu.pl
anna.michalska-falkowska@umb.edu.pl
tel.: +48 85 748-59-45
tel.: +48 85 748-59-94
Zespół ekspertów:
Kierownik: dr hab. Joanna RESZEĆ-GIEŁAŻYN
- dr Anna MICHALSKA-FALKOWSKA
- mgr inż. Łukasz HRYNIEWSKI
- dr Sylwia CHLUDZIŃSKA-KASPERUK
- dr Zofia DZIĘCIOŁ-ANIKIEJ
- dr Piotr KARABOWICZ
- mgr Magdalena BAZAREWSKA
- mgr Izabela BRZEZIŃSKA
- mgr Karolina CZERWIŃSKA
- mgr Kamila IWANOWICZ
- mgr Klaudia JANKOWSKA
- lic. Dorota JUCHNIEWICZ
- mgr Emilia KONDZIOR
- mgr Michalina KRYSZCZUK
- mgr Monika MAŁECZEK
- mgr Olga Mikewicz
- mgr Patrycja MILEWSKA
- mgr Monika NIEŚCIOR
- mgr Joanna NOWACKA
- mgr Krystian PAWLAK
- mgr Katarzyna PISZCZATOWSKA
- mgr Teresa SIWICKA
- mgr Emilia STOCZKO
- mgr Magdalena SZYMAŃSKA
- mgr Katarzyna SZYMULEWSKA-KONOPKO
- mgr Agnieszka TARASIK
- mgr Łukasz WOŁOSIK
- mgr Monika ŻUCHOWSKA
- mgr inż. Wioleta BORYS
