Rak tarczycy jest najczęstszym na świecie nowotworem złośliwym gruczołów wydzielania wewnętrznego. Wykazano, że rak tarczycy ma najszybciej zwiększający się wskaźnik zachorowalności na wszystkie typy raka wśród kobiet, jednocześnie dotyka młodszą populację niż większość nowotworów złośliwych, z medianą wieku w momencie rozpoznania około 50 roku życia. W zależności od cech histopatologicznych, raka tarczycy, można podzielić na raka zróżnicowanego (rak brodawkowaty tarczycy (RBT) oraz rak pęcherzykowy), niskozróżnicowanego i anaplastycznego.
W chwili obecnej istnieją dane wskazujące, że terapia I131 u kobiet, w wieku prokreacyjnym, z rakiem tarczycy wpływa na płodność poprzez zmniejszenie rezerwy jajnikowej. Jednocześnie wykazano, że lekiem poprawiającym rezerwę jajnikową, może być powszechnie stosowany lek przeciwcukrzycowy- metformina, która jest również lekiem o działaniu plejotropowym. Mechanizm działania tego leku na rezerwę jajnikową nie jest jasny, ale może wiązać się ze zmniejszeniem parametrów stresu oksydacyjnego, który właśnie występuje podczas terapii I131. Jednocześnie, metformina może wpływać na szlaki apoptozy, które są kluczowe z punktu widzenia rozwoju nowotworów, w tym raka brodawkowatego tarczycy. W związku z tym, że terapia I131 u pacjentek z RBT, wiąże się ze zmniejszeniem rezerwy jajnikowej, zaplanowano badanie oceniające wpływ leczenia metforminą na rezerwę jajnikową u pacjentek z RBT.
W badaniu oceniany będzie wpływ metforminy na parametry szlaku oksydacyjnego oraz szlaki apoptozy. W badaniu będą uczestniczyły kobiety w wieku reprodukcyjnym w zakresie od 18 do 45 roku życia, które zostaną poddane operacji usunięcia tarczycy z powodu RBT oraz ze względu na stopień zaawansowania choroby zostaną zakwalifikowane do leczenia uzupełniającego I131. Część badanych kobiet otrzyma metforminę, a druga cześć placebo. Kolejną grupę kobiet, będą stanowiły pacjentki, po leczeniu operacyjnym z powodu RBT, które ze względu na niskie ryzyko wznowy, nie będą poddane terapii I131. Każdej pacjentce, w pierwszej fazie cyklu, zostanie pobrana krew do badań laboratoryjnych celem oznaczenia stężenia w surowicy między innymi AMH, gonadotropin, estradiolu, inhibiny B oraz wybranych microRNA związanych z płodnością. Dodatkowo celem oceny rezerwy jajnikowej, oprócz oznaczenia stężenia innych biomarkerów w surowicy, zostanie wykonane ginekologiczne badanie ultrasonograficzne, z oceną ilości pęcherzyków antralnych według ustalonego wcześniej protokołu.
Punktem końcowym planowanego badania będzie ocena wpływu zastosowania metforminy na rezerwę jajnikową u pacjentek z RBT poddanych terapii I131. Celem oceny plejotropowego i między innymi przeciwnowotworowego działania metforminy, będzie badany mechanizm działania leku na stres oksydacyjny oraz szlaki apoptozy. Uzyskane wyniki badania pozwolą odpowiedzieć na pytanie czy zastosowanie metforminy wiąże się z zachowaniem rezerwy jajnikowej u kobiet z rakiem tarczycy poddanych terapii I131 oraz pozwolą na lepszą optymalizację leczenia pacjentek poddanych terapii I131 i ewentualne zachowanie płodności w tej młodej grupie pacjentek.
Harmonogram:
Zadanie nr 1. Przygotowanie protokołu badania i jego rejestracja (Czas realizacji: 01.05.2021 – 31.12.2021)
Zadanie nr 2. Zarządzanie (administracyjne) projektem (Czas realizacji: 01.05.2021 – 30.04.2027)
Zadanie nr 3. Rekrutacja pacjentów, procedury i obserwacja zgodnie z protokołem badania (Czas realizacji: 01.10.2022 – 31.10.2026)
Zadanie nr 4. Analiza statystyczna i koszto-efektywności, podsumowanie realizacji projektu (Czas realizacji: 01.11.2026 - 30.04.2027)
Instytucja finansująca: Agencja Badań Medycznych
Konkurs na działalność badawczo – rozwojową w zakresie niekomercyjnych badań klinicznych nr ABM/2019/1
Wartość dofinansowania: 9 571 200,00 zł
Całkowity koszt Projektu: 9 571 200,00 zł
Badanie „Ocena wpływu metforminy na płodność pacjentek leczonych I131 z powodu raka brodawkowatego tarczycy” finansowane ze środków budżetu państwa od Agencji Badań Medycznych, numer Projektu ABM/2020/01/00100-00”
Research „Ocena wpływu metforminy na płodność pacjentek leczonych I131 z powodu raka brodawkowatego tarczycy”, Project number ABM/2020/01/00100-00, financed by the Medical Research Agency, Poland”.