Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Najczęściej zadawane pytania.

1. Jak chronić wynalazek?

W celu uzyskania ochrony wynalazku na obszarze Polski, należy dokonać zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP według procedury krajowej. Zgłoszenie musi zawierać podanie o udzielnie patentu, pełny opis wynalazku, zastrzeżenia patentowe, skrót opisu oraz rysunki, jeżeli są one niezbędne. Zgłoszenia można dokonać samodzielnie lub przy pomocy rzecznika patentowego. Otrzymany patent gwarantuje właścicielowi wyłączność produkcji, używania, dystrybuowania lub sprzedawania produktów wytwarzanych według tego wynalazku. Patent udzielany jest na okres 20 lat licząc od dnia dokonania zgłoszenia. Ubiegając się o ochronę patentową należy rozważyć możliwość uzyskania patentu również zagranicą. Na terenie Europy wynalazki można chronić korzystając z procedury regionalnej, poprzez zgłoszenie w Europejskim Urzędzie Patentowym (EPO). Patent regionalny obowiązuje na terytorium państw, które są członkiem Europejskiej Organizacji Patentowej (38 państw) i które, zostały wyznaczone w zgłoszeniu. Ochronę wynalazku za granicą można uzyskać ponadto w trybie międzynarodowym (PCT), gdzie dokonując jednego zgłoszenia można uzyskać ochronę w wybranych państwach świata (144 państwa).

2. Jakie są formy transferu technologii naukowo-badawczej?

Istnieją trzy podstawowe sposoby transferu technologii:

sprzedaż praw wyłącznych do wyników prac badawczych i rozwojowych,
udzielanie licencji na prawa wyłączne do wyników prac badawczych i rozwojowych,
wniesienie praw wyłącznych do wyników prac badawczych i rozwojowych do spółki.

3. Co to jest licencja?

Licencja jest formą upoważnienia do korzystania z przedmiotu wynalazku, bez wyzbywania się do niego prawa. Ze względu na zakres uprawnień licencjobiorcy do korzystania z opatentowanego wynalazku, licencje dzieli się na pełne i ograniczone, zaś z uwagi na charakter licencji – na wyłączne i niewyłączne. Licencja jest pełna, gdy licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca, podczas gdy jakiekolwiek ograniczenie praw licencjobiorcy będzie charakteryzować licencję ograniczoną. Podział na licencje wyłączne i niewyłączne uzależniony jest od możliwości udzielania kolejnych licencji przez licencjodawcę.

4. Jak założyć spółkę spin-off?

Spółka spin-off to działalność założona, przez co najmniej jednego pracownika instytucji naukowej lub badawczej albo studenta bądź absolwenta w celu komercjalizacji innowacyjnych pomysłów lub technologii. W celu utworzenia spółki spin-off należy założyć spółkę kapitałową według obowiązujących procedur oraz zawrzeć odpowiednie porozumienie (umowę) z uczelnią, w celu określenia zakresu działalności spółki.

5. Jakie prawa ma student/doktorant biorąc udział w badaniach naukowych i zgłoszeniu patentowym?

Student/doktorant posiada prawa autorskie osobiste i majątkowe do utworów stworzonych w toku studiów, w tym w trakcie realizacji prac dyplomowych, o ile umowa z uczelnią nie stanowi inaczej.

Jeżeli wynik pracy intelektualnej studenta lub doktoranta powstał przy pomocy Uczelni, albo stanowi fragment projektu badawczego lub innej pracy naukowo-badawczej realizowanej w jednostce organizacyjnej Uczelni, Twórca (student/doktorant) zobowiązany jest podpisać z Uczelnią umowę przyznającą Uczelni w całości lub w części prawa majątkowe do tego wyniku.

6. Jakie prawa własności intelektualnej ma student w przypadku publikacji pracy magisterskiej/doktorskiej?

Uczelni przysługuje pierwszeństwo publikacji pracy dyplomowej studenta lub doktoranta. Jeżeli Uczelnia nie skorzysta z prawa pierwszej publikacji pracy w ciągu 6 miesięcy od jej obrony, student lub doktorant, który ją przygotował, może ją opublikować, chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego.

7. Czy warto patentować?

Uzyskanie patentu jest ważnym krokiem do udanej komercjalizacji wynalazku na rynku krajowym, a także międzynarodowym. Posiadacz patentu ma zawsze możliwość sprzedaży praw patentowych lub też udzielenia licencji na produkcję wg patentu. Korzyści z opatentowanego wynalazku czerpie zarówno twórca jak i społeczeństwo. Wynalazca w zamian za ochronę patentową zobowiązany jest do ujawnienia społeczeństwu swojego wynalazku. Dostępność tej wiedzy przyczynia się do powstawania nowych rozwiązań wpływających na postęp naukowo-techniczny, a tym samym na dalszy rozwój innowacyjności w gospodarce. Ochrona patentowa z założenia ma się przyczyniać do rozwoju wynalazków.

W czasach gospodarki opartej na wiedzy patent jest ważnym narzędziem wykorzystywanym przez przedsiębiorstwa w działalności gospodarczej. Dzięki ochronie patentowej przedsiębiorstwo może uzyskać:

silną pozycję na rynku oraz przewagę konkurencyjną,
wyższe dochody lub zwrot nakładów inwestycyjnych,
dodatkowy dochód z licencji lub przeniesienia praw,
dostęp do technologii poprzez licencję wzajemną,
dostęp do nowych rynków,
zwiększenie pewności obrotu związane z pozycją monopolistyczną właściciela,
patentu na konkretny wynalazek,
możliwość pozyskiwania kapitału,
silne narzędzie do podjęcia kroków prawnych przeciwko naruszającym patent.

Korzyści z patentowania swoich wynalazków odnoszą również naukowcy i są to:

rozwój zawodowy, gdyż patent jest zaliczany do dorobku naukowego,
możliwość sprzedaży praw patentowych,
możliwość zawierania umów licencyjnych,
prestiż i satysfakcja.

8. Czy student może zgłosić wynalazek?

Oczywiście, student może zgłosić wynalazek do opatentowania, ale wówczas również ponosi wszystkie koszty związane z całym procesem zgłaszania i utrzymania ochrony patentu. Jeśli student był współtwórcą wynalazku wraz z innymi współpracownikami naukowymi, wówczas zgłoszenia dokonuje kierownik projektu, student ma możliwość zachowania praw majątkowych ale również ponosi w odpowiednim procencie koszty zgłoszenia i ochrony. Drugą możliwością jest przeniesienie praw majątkowych na Uczelnię, wówczas ona reguluje wszystkie opłaty, natomiast student zachowuje prawa autorskie osobiste do wynalazku.

9. Ile kosztuje zgłoszenie patentowe w kraju i za granicą?

Ochrona krajowa w Polsce – UPRP

zgłoszenie wynalazku – 550zł (on-line – 500zł)
pierwszy okres ochrony (1-3rok) – 480zł
4-20 rok ochrony od 250zł do 1550zł za każdy rok
łącznie za 20 lat ochrony - 14630zł

Ochrona regionalna - EPO

zgłoszenie wynalazku – 210 EUR (on-line 120 EUR)
opłata za poszukiwanie - 1285 EUR
opłata za szesnaste i każde następne do piędziesieciu zastrzeżenie patentowe - 235 EUR
opłata za piędziesiąte pierwsze i każde nastepne zastrzeżenie patentowe - 580 EUR
opłata za przekazanie - 300 PLN
opłata za badanie - 1650 EUR
opłata za wyznaczenie jednego lub wieciej państw członkowskich - 580 EUR
opłata za roszerzenia - 102 EUR
opłata za utrzymanie zgłoszenia w mocy (ochonę) (za trzeci rok) - 465 EUR
opłata za udzielenie patentu (do 35 stron) - 915 EUR, za każdą następną stronę 15 EUR
opłaty za walidację patentu w wybranych krajach - zgodnie z taryfikatorem obowiązującym lokalnie

Ochrona międzynarodowa – PCT

zgłoszenie wynalazku – 1330 CHF
opłata za każdy arkusz powyżej 30 stron (wliczając strony arkusza) - 15 CHF
opłata za poszukiwanie - 1875 EUR
opłata za przekazanie - 300 PLN
opłata za dokumenty pierszeńswa do 20 stron 60PLN, powyżej - 125 PLN
opłaty związane z etapem krajowym – zgodnie z taryfikatorem obowiązującym w poszczególnych krajach

W kosztach należy uwzględnić również ewentualne opłaty dla rzecznika patentowego.