Kalendarium

Doposażono istniejący szpital parafialny mieszczący się w budynku obecnego Kina Ton. Do szpitala przyjmowano: trzech ubogich prawdziwie kaleków, niedołęgów, niemogących zarabiać ani wyżebrać chleba, byle nie miał który z nich choroby jakiej zaraźliwej, drudzy zaś do usług kościelnych zdolni być mają wieku podeszłego […] Baby wszystkie mają być stare, podeszłego wieku, nie próżnujące. W 1768 roku Braniccy ufundowali także klasztor Sióstr Miłosierdzia z infirmerią dla 12 chorych. Do klasztoru sprowadzono pięć sióstr zdatnych do obsługi chorych, których pielęgnować będą, pokarmy i lekarstwa dawać, krew puszczać, rany opatrywać i wszelkim staraniem otaczać. W dzielnicy zamieszkałej przez ludność żydowską, hetman Branicki powołał szpital podległy żydowskiej gminie wyznaniowej.

Doktor zajął apartamenty w prawym skrzydle Pałacu, gdzie dziś mieści się Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB. Szkoła przekształcona następnie w Instytut Akuszerii była jedną z pierwszych na ziemiach polskich placówek kształcących przyszłe położne. Funkcjonowała do 1837 roku. Początkowo mieściła się w Pałacu Branickich, a później w osobnym budynku niedaleko pałacu. Nauka trwała dwa półrocza. W pierwszym – teoretycznym, uczennice słuchały wykładów o anatomii kobiety, ciąży, porodach prawidłowych i patologicznych, odbywały ćwiczenia na fantomie. Drugie półrocze spędzały na nauce praktycznej. W szkole funkcjonowała klinika położnicza z ośmioma łóżkami. Przyszła akuszerka według Michelisa powinna być: niechorowitą lecz zdrową, sił czerstwych, niezbyt starą, ni też zbyt grubą i tłustą (…) palce powinny być proste, ręka zaś szczupła, skóra na niej miękka i delikatna: dla czego takie kobiety wystrzegać się powinny robót ciężkich, prania wielkiego. Między wszystkiemi najcenniejszy jest przymiot akuszerki bądź charakter dobrego i życia nieposzlakowanego. Nade wszystko powinny się wystrzegać hultajstwa i trunków jako niecnot najobrzydliwszych.

Michelis był autorem trzech książek z zakresu położnictwa. Z Białymstokiem związał się aż do śmierci w 1820 roku.

W 1922 roku kierownictwo szpitala objął dr Konrad Fiedorowicz, który zapoczątkował wielką rewolucję w białostockim szpitalnictwie. Dzięki jego działaniom niewielkie szpitale miejskie przeniesiono w jedno miejsce i scalono pod wspólnym szyldem – św. Rocha. Wybrana lokalizacja to teren dawnych koszarów carskich przy ówczesnej ulicy Piwnej (obecnie Marii Skłodowskiej-Curie). Do dziś jest to centrum kliniczne Białegostoku mieszczące szpitale uniwersyteckie oraz szpital wojewódzki. W Białystoku od lat 70. XIX wieku funkcjonował również nowoczesny szpital żydowski im. Izaaka Zabłudowskiego. Mieścił się przy ul. Aleksandrowskiej (obecnie Centrum Onkologii przy ul. Warszawskiej). Przyjmował on najwięcej pacjentów w Białymstoku, którzy potrzebowali pomocy lekarskiej, bez względu na wyznanie. W 1902 roku miasto zyskało kolejny szpital przy obecnej ul. Warszawskiej 29. Początkowo prowadził go Rosyjski Czerwony Krzyż. W 1920 roku placówkę przejęła Misja Amerykańskiego Czerwonego Krzyża, a od 1921 roku – Polski Czerwony Krzyż. Szpital dysponował 30 łóżkami. Odbywały się w nim kursy PCK, które prowadzili m.in. dr Irena Białówna, prof. Konrad Fiedorowicz, dr Jan Walewski. W latach 50. XX wieku budynek nadal spełniał funkcje kliniczne. Funkcjonowała tam czasowo Klinika Chorób Wewnętrznych AMB prowadzona przez prof. Jakuba Chlebowskiego.

Po rozwiązaniu IX Armii w połowie 1916 roku białostocki pałac ponownie zmienił lokatorów. W dawnej Sali balowej, apartamentach królewskich i Sali jadalnej urządzono główną salę chorych niemieckiego lazaretu „Zamek” nr 126. Głównym lekarzem dowodzącym był pułkownik Schmidt. Był to szpital przeznaczony dla lekko chorych żołnierzy. Placówka funkcjonowała do końca I wojny światowej. Medyczne dzieje w Pałacu Branickich uzupełnia epizod szpitala dla uczennic Instytutu Panien Szlacheckich. Instytut powołano w 1836 roku przeznaczając na jego siedzibę hetmańską rezydencję. Szpital był niewielki, posiadał jedynie 12 łóżek. Funkcjonował do wybuchu I wojny światowej.

Trudnej roli stworzenia nowoczesnej uczelni w zrujnowanym podczas II wojny światowej mieście podjął się prof. Tadeusz Kielanowski – pierwszy rektor w historii UMB. Do Białegostoku przeniósł akademickie tradycje Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Był postacią nietuzinkową, świadomym lekarzem – ftyzjatrą, założycielem pierwszego w Polsce telefonu zaufania, świetnym skrzypkiem. O pozostaniu w Białymstoku podobno przesądziło piękno supraskich sosen.

W roku akademickim 1950/1951 Akademia Medyczna w Białymstoku posiadała 7 zakładów naukowych (Anatomii Prawidłowej Człowieka, Biologii z Ogrodem Botanicznym i Roślin Leczniczych, Chemii Ogólnej, Histologii i Embriologii, Fizyki, Zespół Nauczania Języków Obcych, Podstaw Marksizmu-Leninizmu), bibliotekę oraz 1 klinikę – Ftyzjologii. Uczelnia zatrudniała 7 samodzielnych pracowników nauki, 36 pomocniczych pracowników nauki, 15 laborantów i 88 pracowników administracyjnych. W pierwszym roku akademickim przyjęto 180 studentów.

Prorocze okazały się słowa pierwszego rektora – prof. Tadeusza Kielanowskiego, który patrząc na swoich pierwszych studentów powiedział: „Widzę tu przyszłych docentów, kierowników klinik, profesorów, sławy naukowe, oddanych pacjentom lekarzy”. Jeden z absolwentów – prof. Tadeusz Januszko po latach został wybrany rektorem swojej macierzystej uczelni, a wielu objęło kierownictwo klinik i zakładów naukowych.

Na przestrzeni 70 lat Uniwersytet Medyczny w Białymstoku znacząco rozwinął kształcenie kadry medycznej. Cel ten realizuje ponad 800 zatrudnionych nauczycieli akademickich. Obecnie Uczelnia posiada 16 kierunków studiów na trzech Wydziałach, na których studiuje 5300 studentów. Progi białostockiej Alma Mater opuściło już 30 000 absolwentów.

Był to początek tworzenia kampusu akademickiego. W jego skład wszedł również dawny budynek Seminarium Nauczycielskiego, zwany Collegium Primum. Akademia dysponowała ogromnym terenem wokół pałacu: od bramy wjazdowej poprzez dziedzińce, ogród pałacowy aż do bramy wyjściowej z ogrodów. Jednak przekazany pałac był w znacznym stopniu zniszczony w czasie II wojny światowej. Do lat 60. XX wieku trwały prace budowlane i konserwatorskie aby „Polskiemu Wersalowi” przywrócić dawną świetność.

W celu zwiększenia powierzchni dydaktycznej w 1951 roku rozpoczęto budowę Zakładów Teoretycznych – obecnie Collegium Universum przy ul. Mickiewicza 2. W sąsiedztwie powstawał Dom Akademicki nr 1. W pierwszych latach studenci białostockiej Uczelni lokowani byli w prowizorycznie przygotowanych pomieszczeniach: w lewym skrzydle Pałacu, budynku Collegium Primum oraz w Szkole Pielęgniarek. Tymczasową stołówkę i świetlicę studencką zorganizowano w Collegium Primum. Projektantem obu budynków był inż. Andrzej Nitsch. Ten pochodzący z Krakowa architekt, był jedną z czołowych postaci architektury polskiej służby zdrowia.

Kampus Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku przez 70 lat został znacznie rozbudowany. Obecnie w jego skład wchodzi: 17 budynków naukowo-dydaktycznych oraz dwa szpitale uniwersyteckie. Jest przykładem wspaniałej koegzystencji historii z nowoczesnością i naturą. Łączy w sobie zarówno nowożytną i współczesną architekturę i stanowi zieloną akademicką enklawę w samym centrum Białegostoku.

Zgodnie z maksymą „w zdrowym ciele zdrowy duch” jako pierwszy utworzono AZS. Przewodniczącym klubu został Ryszard Kinalski. Z racji powstającej dopiero bazy, studenci przygotowali prowizoryczne boiska do siatkówki i koszykówki w miejscu dawnych ogrodów, w otoczeniu zniszczonych rzeźb. Parkowe aleje służyły jako tory biegowe.

W pierwszym roku akademickim powstało 6 kół naukowych m.in.: koło anatomów (jego członkowie pozyskali pierwsze pomoce naukowe w postaci ludzkich szkieletów wykopanych przez archeologów z jaćwieskich kurhanów na Suwalszczyźnie), koło biologów, chemików i m.in. marksistów.

W latach 50-tych powstają: Chór uczelniany, koła teatralne, zespoły muzyczne, radio akademickie Radiosupeł, Klub Studencki ConieCo.

Wśród studenckich organizacji prym wiódł stricte ideologiczny Zarząd Uczelniany Związku Młodzieży Polskiej czuwający nad poprawnością polityczną studentów.

Dzisiaj na UMB działa 17 organizacji studenckich, 90 Studenckich Kół Naukowych, Samorząd Studentów, Samorząd Doktorantów. Opiekę nad aktywnością studentów i doktorantów sprawuje Prorektor ds. Kształcenia.

Założycielem i opiekunem był prof. Witold Sławiński - pierwszy kierownik Zakładu Biologii AMB, odkrywca złóż borowiny w dolinie rzeki Supraśl i niestrudzony propagator uzdrowiskowej mocy Supraśla. Powierzchnia Ogrodu podzielona była na kwatery odpowiadające istniejącym w naturze siedliskom ekologicznym. Na wydzielonej kwaterze zgromadzone były zasadnicze gatunki roślin o znaczeniu farmakopealnym, a poszczególne poletka tej kwatery zawierały gatunki roślin używane w leczeniu choroby określonego narządu ludzkiego ciała. Ogród odgrywał ważną rolę wychowawczą, kształtował właściwy stosunek studentów do przyrody. Do ogrodu przybywały liczne wycieczki młodzieży szkolnej, mieszkańcy Białegostoku. W roku 1961, w „przeddzień” likwidacji, w ogrodzie rosło 426 gatunków roślin, których nasiona były wymieniane z innymi ogrodami w kraju i za granicą. Likwidacja Ogrodu Botanicznego i Roślin Leczniczych nastąpiła po śmierci prof. Witolda Sławińskiego. Do dnia dzisiejszego okazy takich drzew liściastych, jak: orzech włoski, leszczyna turecka, czeremcha amerykańska, korkowiec amurski oraz kilka krzewów cisu, można odnaleźć na terenie dawnego ogrodu i Parku Planty. W południowej jego części, niedaleko akademika, co roku obficie owocują rodzime odmiany gruszek, których owoce są odporne na schorzenia grzybicze i szkodniki. Każdego roku przechodząc drogą (przedłużenie ulicy Waszyngtona w kierunku Uczelni), spotkać można osoby zbierających opadające, dorodne gruszki, których odmian już się na straganach nie spotka, a które przypominają niektórym młodzieńcze, dobre lata.

Redaktorem został rektor AMB prof. Stanisław Legeżyński. Pismo wydawane jest bez przerwy od 1955 roku, od 2006 roku pod zmienionym tytułem „Advances in Medical Science”. Obecne jest w międzynarodowych bazach czasopism naukowych, a jego Impact Factor wynosi 2.080. Oprócz „Advances” na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku od 2011 roku wydawane jest czasopismo naukowe „Progress in Health Sciences”. Jest to jedno z niewielu czasopism w kraju, wydawanych w języku angielskim przez wydziały nauk o zdrowiu. Od 2017 roku „Progress” jest dostępny w środowisku online.

Pierwszy numer „Medyka Białostockiego” ukazał się w lutym 1956 roku, a redaktorem naczelnym został Henryk Miksza, student III roku AMB. Pierwszy podjęty wysiłek wydawniczy pomimo wielkiego zaangażowania zespołu redakcyjnego i różnorodnej, ciekawej tematyki, okazał się krótkotrwały. Ukazały się tylko cztery numery. Okazją do powrotu do historycznych tradycji wydawniczych stał się jubileusz pół wieku Akademii Medycznej w Białymstoku, obchodzony w 2000 roku. Wznowiono wówczas wydawanie „Medyka Białostockiego”. Jednym z głównych inicjatorów, a zarazem redaktorem naczelnym był prof. Krzysztof Worowski. Kolejnym kamieniem milowym w historii czasopisma był rok 2002. Rektor prof. Jan Górski powierzył funkcję redaktora naczelnego prof. Lechowi Chyczewskiemu. Zmianie uległa formuła pisma, jego szata graficzna oraz częstotliwość – z kwartalnika „Medyk” stał się miesięcznikiem. Od 2017 roku redaktorem został Marcin Tomkiel. W latach 2000-2019 wydano 173 numery „Medyka Białostockiego”. Podczas miesięcy wakacyjnych, od 2003 roku ukazują się numery podwójne lub potrójne. Wydawane są również numery jubileuszowe.

Uhonorowaną osobą został Minister Zdrowia dr Jerzy Dobromir Sztachelski, inicjator i współorganizator białostockiej uczelni medycznej. W latach 1960-2020 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku wyróżnił tytułem doktora honoris causa 45 osób. Spośród nich 30 to Polacy, a 15 – obcokrajowcy. Wśród ostatnich największą grupę reprezentują Włosi (3) i Amerykanie (3), a następnie Francuzi (2), Niemcy (2) oraz po jednym przedstawicielu Anglii, Białorusi, Japonii i Szkocji, Hiszpanii. Honorowym doktoratem wyróżniono 40 lekarzy o różnych specjalnościach, a także biologa, biochemika, fizjologa, farmaceutę i ostatniego Prezydenta RP na Uchodźstwie. Wśród uhonorowanych znaleźli się m.in. prof. Jan Nielubowicz (dokonał pierwszego w Polsce przeszczepu nerki), prof. Zbigniew Religa (pierwszy przeszczep serca) czy prof. Stanisław Konturek (wybitny polski fizjolog). W gronie doktorów honoris causa znajduje się 14 pracowników białostockiej Alma Mater m.in. pierwszy rektor AMB – prof. Tadeusz Kielanowski, twórca białostockiej szkoły ginekologiczno-położniczej – prof. Stefan Soszka, prof. Karol Buluk – wybitny patolog i hematolog i odkrywca XIII czynnika układu krzepnięcia w płytkach krwi, prof. Maria Byrdy – pionierka medycyny sądowej w Białymstoku czy prof. Jan Górski – fizjolog, rektor AMB i UMB.

Doktorzy honoris causa UMB otrzymali swoje honorowe miejsce w Pałacu Branickich. W 1989 roku na pierwszym reprezentacyjnym piętrze, przed Aula Magna i Rektoratem stworzono Galerię Doktorów Honoris Causa UMB. Obowiązującą tradycją jest umieszczenie w Galerii portretu honorowanej osoby w trakcie uroczystości nadania tytułu.

Do użytku oddano go w grudniu 1962 roku. Jednak plany inwestycyjne zostały zatwierdzone przez Ministra Zdrowia Jerzego Sztachelskiego już w maju 1954 roku. Autorami projektu byli: Wanda Bieńkuńska, Leopold Koehler i Julian Sadłowski. Budowa trwała od 1956 roku. Z uwagi na rozmiary, nowy szpital zyskał powszechną nazwę „Gigant”, a jego kubatura była równa ¼ wielkości Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Była to jednocześnie największa po Kombinacie Włókienniczym w Fastach inwestycja w Polsce północno-wschodniej i jeden z trzech największych szpitali budowanych wówczas w Polsce. Placówka posiadała ponad 27 000 m2 powierzchni. Mieściła 700 łóżek, 12 sal operacyjnych, 12 klatek schodowych, 9 wind oraz 1500 pomieszczeń. Patronem szpitala został dr Jerzy Sztachelski – Minister Zdrowia i propagator idei powołania Akademii Medycznej w Białymstoku. Szpital wybudowano na terenie, który od okresu międzywojennego spełniał funkcje kliniczne. Pierwszą jednostką kliniczną, która zajęła pomieszczenia w nowym szpitalu była I Katedra i Klinika Chirurgiczna kierowana przez prof. Feliksa Oleńskiego.

Widział on potrzebę powołania Oddziału Stomatologicznego na Wydziale Lekarskim, ze względu na niedobór lekarzy dentystów na terenie województwa białostockiego (w tym okresie brakowało na naszym terenie około 200 lekarzy dentystów). W 1967 r. utworzono Katedrę Stomatologii, której organizację powierzono dr hab. B. Horodyskiemu z Akademii Medycznej w Krakowie. Pierwsza grupa 30 absolwentów Stomatologii opuściła mury Uczelni w 1973r. Do chwili obecnej kierunek lekarsko-dentystyczny ukończyło ponad 3300 absolwentów. Początkowo kadra dydaktyczna Oddziału Stomatologii składała się z lekarzy dentystów, którzy przyjechali do Białegostoku z całej Polski. Stopniowo zasilali ją absolwenci kolejnych roczników AMB. W październiku 1971 roku Stomatologia otrzymała swoją siedzibę budynek przy ul. M. Skłodowskiej-Curie 24a z salą wykładową na 220 osób. Białostocka stomatologia znana jest z wysokiego poziomu kształcenia studentów, czego potwierdzeniem są czołowe miejsca uzyskiwane przez absolwentów UMB na Lekarsko-Dentystycznym Egzaminie Końcowym. Kierunek lekarsko-dentystyczny zdobył w 2018 roku 1 miejsce w kraju w rankingu uczelni stomatologicznych Larania Dentistry (który został przygotowany w oparciu o kwestie najistotniejsze z punktu widzenia studentów stomatologii, a wszystkie dane pozyskane zostały od obecnych studentów i absolwentów tego kierunku).

Oddział Stomatologii kształci nie tylko lekarzy dentystów. W roku 2009 utworzony został kierunek techniki dentystyczne a od roku akademickiego 2020/2021 rozpocznie kształcenie studentów na kierunku higiena stomatologiczna.

Zwieńczeniem wysiłku władz AMB było oddanie do użytku w 1976 roku Hali Sportowej przy ul. Wołodyjowskiego. Była to wówczas największa sala sportowa w ówczesnym województwie białostockim.

Utworzenie nowego Wydziału – jak mówił rektor prof. Konstanty Wiśniewski – jest w dużej mierze wynikiem naszych inicjatyw, u podstaw których leżała wielostronna ocena potrzeb kształcenia analityków medycznych dla Polskiej Medycyny. Byliśmy współtwórcami programu nauczania nowego zawodu. Organizacji Wydziału podjął się pierwszy dziekan prof. Władysław Gałasiński. Kolorem Wydziału został zielony. Od razu powołano 5 zakładów naukowych: Analizy Instrumentalnej, Biochemii Farmaceutycznej, Chemii Fizycznej, Chemii Nieorganicznej i Analitycznej oraz Toksykologii. Pierwszym kierunkiem kształcenia była analityka medyczna zaś od 1986 roku zaczęto nabór na kierunku farmacja. W 2012 roku uroczyście otwarto nowy gmach Wydziału – Europejskie Centrum Farmacji. Obecnie kształcenie odbywa się na trzech kierunkach: farmacji, analityki medycznej i od 2009 roku – kosmetologii.

Decyzje zapadły już w listopadzie 1974 roku gdy powołano Społeczny Komitet Budowy Instytutu Zdrowia Dziecka w Białymstoku. Jego głównym celem było gromadzenie społecznych środków pieniężnych oraz działalność w zakresie rozpoczęcia budowy. Akademia Medyczna w Białymstoku zaczęła też rozpowszechniać cegiełki wśród instytucji i organizacji publicznych na budowę szpitala. W 1975 roku opracowano dokumentację techniczną oraz ustalono lokalizację inwestycji. W 1982 roku rozpoczęto budowę Instytutu Pediatrii, nazwanego później Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalem Klinicznym UMB. Szpital zaprojektowano na łączną ilość 408 łóżek, wraz z przychodniami lekarskimi, zapleczem diagnostycznym i rehabilitacją.

Budowa i wyposażanie szpitala trwało piętnaście lat. Pierwszy etap ukończono w 1988 roku gdy oficjalnie otwarto Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Ludwika Zamenhofa. Patronem został białostoczanin, lekarz, twórca języka esperanto. Stanowisko pierwszego dyrektora objął prof. Maciej Kaczmarski. Ciekawą inicjatywą władz Uczelni z inspiracji aktora Zygmunta Kęstowicza było utworzenie jedynego w regionie Ośrodka Wczesnej Pomocy Dzieciom Upośledzonym Umysłowo „Dać Szansę”.

Zakończenie całej inwestycji obejmującej zarówno szpital dziecięcy jak i tzw. blok M czyli Collegium Novum miało miejsce w 2003 roku. Rektor prof. Jan Górski powiedział wówczas: Inwestycja pochłonęła 146 milionów złotych. Jej efektem jest jeden z najnowocześniejszych szpitali dziecięcych w Polsce i piękny gmach mieszczący zakłady diagnostyki laboratoryjnej, przychodnie przykliniczne i aptekę szpitalną.

Jego budowa wynikała z ogromnej potrzeby uzyskania właściwej powierzchni dla Zakładu Anatomii Patologicznej – dziś Patomorfologii (mieszczącego się pierwotnie w Collegium Primum) i Zakładu Medycyny Sądowej. Inicjatorem powstania Collegium był rektor prof. Ludwik Komczyński – twórca białostockiej patomorfologii. Ostatecznie gmach oddano do użytku w 1982 roku. W jego wnętrzu znajduje się jedna z największych sal wykładowych UMB, nazwana imieniem prof. L. Komczyńskiego.

W skład zespołu dokonującego zabiegu in vitro weszli: prof. Marian Szamatowicz, prof. Waldemar Kuczyński, prof. Marek Kulikowski, prof. Jerzy Radwan, dr hab. Euzebiusz Sola, prof. Sławomir Wołczyński. Wydarzenie to było zwieńczeniem kilkuletnich przygotowań. Warto w tym miejscu przypomnieć iż białostocka szkoła położniczo-ginekologiczna sięga swoimi tradycjami już wieku XVIII, kiedy to w Pałacu Branickich działała Szkoła Położnych założona przez dr Jakuba F. de Michelisa. Jednak to dopiero od 1953 roku, gdy Akademia Medyczna w Białymstoku powołała Katedrę i Klinikę Położnictwa i Chorób Kobiecych pod kierownictwem prof. Stefana Soszki rozpoczął się prężny rozwój położnictwa i ginekologii w Polsce północno-wschodniej. Po trzydziestu latach, w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku na 33 tytularnych profesorów położnictwa i ginekologii w Polsce, 11 pracowało bądź miało związek z Białymstokiem. Ponadto białostocki ośrodek posiada znane w kraju i za granicą osiągnięcia w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych narządu rodnego. W 2019 roku uczelnia powołała Uniwersyteckie Centrum Onkologii, które koncentruje się na operacyjnym leczeniu nowotworów żeńskich narządów płciowych w oparciu o najnowsze standardy i osiągnięcia medycyny.

W XIX wieku na potrzeby Instytutu Panien Szlacheckich zlikwidowano barokowe zdobienia i część ścian tworząc jedną wielką salę. Utrzymała ona swoją kubaturę do dziś. Natomiast barokowy wystrój nadano jej ponownie dopiero w latach 90. XX wieku. Prace renowacyjne trwały od 1987 roku. Na podstawie barokowych wzorników oraz dokumentacji zdjęciowej odtworzono XVIII-wieczny wystrój kaplicy pałacowej. Ołtarz ozdobiono obrazami autorstwa Grzegorza Klimowicza i Igora Jańczuka. Równolegle prowadzono prace remontowe w Auli, która uzyskała stylizowaną, rokokową aranżację. Wykonano również pseudohistoryczny wystrój malarski. Obrazy zdobiące Aulę wykonali artyści-plastycy Dorota i Jerzy Łabanowscy. Uroczyste oddanie do użytku zrewaloryzowanych pomieszczeń miało miejsce w październiku 1990 roku, podczas inauguracji roku akademickiego.

Jednak tradycja kształcenia pielęgniarek sięga 1956 roku, kiedy przy uczelni rozpoczęła działalność Państwowa Szkoła Pielęgniarstwa. Nowy Wydział powstał na bazie Oddziału Pielęgniarstwa, który utworzono w 1999 roku na Wydziale Lekarskim. Pierwszą powołaną w jego strukturze jednostką naukowo-dydaktyczną był Zakład Teorii Pielęgniarstwa pod kierunkiem prof. Elżbiety Krajewskiej-Kułak. W 2003 roku w skład Wydziału Pielęgniarstwa weszło 13 jednostek naukowo-dydaktycznych. Wydział kształcił na następujących kierunkach: pielęgniarstwo, położnictwo, fizjoterapia i zdrowie publiczne. Pierwszym dziekanem został prof. Jan Karczewski. W 2008 roku nastąpiła zmiana nazwy na Wydział Nauk o Zdrowiu. W październiku 2011 roku rozpoczęły się zajęcia w nowo wybudowanym, nowocześnie wyposażonym Centrum Dydaktyczno-Naukowym Wydziału Nauk o Zdrowiu. W 2020 roku strukturę Wydziału tworzy 28 jednostek, w tym: 7 klinik, 18 zakładów, 2 samodzielne pracownie i 1 studium. Obecnie Wydział kształci na 9 kierunkach: biostatystyka, dietetyka, elektroradiologia, fizjoterapia, logopedia z fonoaudiologią, pielęgniarstwo, położnictwo, ratownictwo medyczne i zdrowie publiczne.

Oznaczało to zmianę nazwy Wydziału na Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologii i Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim. Było to doniosłe, prestiżowe wydarzenie dla Wydziału i Uczelni. Rektor prof. Jan Górski w 2004 roku mówił: „Miniony rok akademicki w naszej uczelni był rokiem niezwykłej aktywności. Aktywności, która przełożyła się na wymierne efekty już dzisiaj, aktywności, której efektów jeszcze nie widać, ale która stworzyła mocne fundamenty do jej dalszego funkcjonowania. Na Wydziale Lekarskim utworzyliśmy Oddział Nauczania w Języku Angielskim. Naukę w tym języku rozpoczyna grupa studentów z krajów skandynawskich”.

Obecnie medycynę po angielsku na UMB studiuje blisko 400 zagranicznych studentów. Pochodzą z ponad 30 krajów całego świata. W piętnastoletniej historii tego programu swoje dyplomy lekarza uzyskało już 10 roczników – ponad 350 Absolwentów. Studenci anglojęzyczni biorą aktywny udział w corocznych konkursach wiedzy anatomicznej Golden Scapula, w których osiągają bardzo dobre rezultaty. Ponadto, wielu studentów tego programu reprezentuje z sukcesami Uczelnię w zawodach sportowych różnych dyscyplin. Międzynarodowa społeczność studentów anglojęzycznych przejawia aktywność pozaakademicką. Organizując turnieje piłki nożnej, czy świętując swoje narodowe święta, znakomicie wpisują się w społeczność lokalną i kulturowo wzbogacają Białystok oraz cały region.

Uczelnia od początku dokłada wszelkich starań aby przypominał on czasy swej XVIII-wiecznej świetności. Stąd systematycznie planowane remonty i prace konserwatorskie. Jednym z najważniejszych momentów były lata 2004-2007 gdy przywrócono elewacji zewnętrznej Pałacu jego oryginalną kolorystykę – ugier z ciepłą bielą. Zamontowano również iluminację dzięki czemu piękno pałacu można podziwiać nie tylko w dzień ale także w nocy. Zakres prac dotyczył także wymiany stolarki okiennej, renowacji drzwi zewnętrznych, restauracji schodów i tarasów, dwóch kopuł korpusu głównego oraz wymiany pokrycia dachów skrzydeł bocznych. Od strony ogrodu pałacowego wykonano nową nawierzchnię żwirową w technologii Hanse-Grand. W lewym i prawym skrzydle pałacu dokonano odkrywek gotyckich murów, które zabezpieczono i udostępniono zwiedzającym. Dokonano również renowacji pomieszczeń reprezentacyjnych, dostępnych dla osób z zewnątrz. Renowacji i pracom konserwatorskim poddano m.in. główną klatkę schodową wraz z holem, znajdujące się tam rzeźby ruchome, klatki schodowe boczne, pomieszczenia Gabinetu Rektora i Rektoratu, biblioteki oraz sali kolumnowej. W 2007 roku ostatecznie zakończono trwające prace budowlano-konserwatorskie. Były to pierwsze od czasu powojennej odbudowy pałacu prace renowacyjne na tak wielką skalę.

„Jesteśmy jedną z najlepszych uczelni medycznych w kraju. Uczelnią o bardzo solidnych fundamentach, uczelnią o jasnej perspektywie. Za tym sukcesem stoi czytelny program rozwoju, program realizowany przez nas wszystkich codzienną rzetelną pracą”. Zwieńczeniem dotychczasowego dynamicznego rozwoju białostockiej Alma Mater było osiągnięcie w 2008 roku statusu Uniwersytetu. Działania zmierzające do zmiany nazwy Uczelni podjęto już w 2006 roku. W dniu 22 marca 2008 roku weszła w życie podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego ustawa o zmianie nazwy z Akademii Medycznej w Białymstoku na Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Senat przyjął nowy statut, logo i sztandar UMB. Status Uniwersytetu był odpowiedzią na wyzwanie obecnych czasów i lepiej odzwierciedlał charakter kształcenia oraz poziom prowadzonych badań naukowych.

Zmiana statusu Uczelni umożliwiła jeszcze szybszy rozwój. Obecnie Uniwersytet Medyczny w Białymstoku to nowoczesna, prężnie rozwijająca się publiczna Uczelnia wyższa, której misją jest jak najlepsze kształcenie profesjonalnej, odpowiedzialnej, nowoczesnej kadry medycznej i prowadzenie badań naukowych na najwyższym poziomie międzynarodowym.

Placówka zajęła pomieszczenia w prawym skrzydle Pałacu gdzie w XVIII wieku mieszkali m.in. medycy Branickich. Muzeum stało się swoistym skarbcem dziedzictwa medycznego Białegostoku, pamiątek po absolwentach UMB oraz instytucjach medycznych. Znajdują się w nim wystawy poświęcone dziejom chirurgii, stomatologii, farmacji, anatomii, radiologii czy okulistyki. Muzeum posiada przeszło 10 000 eksponatów, pochodzących z XVIII–XXI wieku. W 2018 roku do dyspozycji zwiedzających oddano XVII-wieczne pałacowe piwnice, w których znajduje się najnowocześniejsza wystawa o historii Pałacu Branickich. Jest ona częścią ścieżki historycznej „Spacer w przeszłość Pałacu Branickich”, zrealizowanej przez UMB z funduszy unijnych. Muzeum pełni rolę bazy naukowo-dydaktycznej z zakresu historii medycyny i farmacji dla studentów UMB. Wiedza medyczna propagowana jest także wśród uczniów placówek edukacyjnych, podczas zajęć muzealnych. Z myślą o mieszkańcach regionu i przybywających turystach Muzeum organizuje szereg wydarzeń kulturalnych, m.in. Noc Muzeów, Europejskie Dni Dziedzictwa, Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki, Europejski Dzień Dziedzictwa Akademickiego, festiwal filmowy i inne. Muzeum cieszy się dużą popularnością zarówno wśród społeczności akademickiej, mieszkańców regionu, jak też turystów z Polski i z zagranicy. Od początku istnienia placówkę odwiedziło blisko 200 tysięcy zwiedzających. Muzeum UMB jest także współzałożycielem Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych, powołanego w 2014 roku w Warszawie dla ochrony i propagowania dziedzictwa akademickiego w Polsce.

W 2010 r. UMB otworzył jedno z najnowocześniejszych w tej części Europy - Centrum Medycyny Doświadczalnej z prestiżowym certyfikatem jakości GLP. Wkrótce powstało Centrum Badań Innowacyjnych, które jako jeden z sześciu ośrodków naukowych w kraju - otrzymało tytuł Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW). Obszary badawcze CBI obejmują choroby cywilizacyjne, które stanowią główne zagrożenia dla zdrowia społeczeństwa.

Poszukiwaniem nowych leków i badaniami nad nowymi metodami leczenia nowotworów i chorób skóry zajmuje się na UMB ultranowoczesne Euroregionalne Centrum Farmacji. W odpowiedzi na światowe wyzwanie związane z epidemią chorób metabolicznych powstało Centrum Badań Klinicznych. Celem CBK jest poszukiwanie nowych biomarkerów wczesnego wykrywania oraz metod skutecznej indywidualnej terapii chorób cywilizacyjnych w oparciu o innowacyjne technologie wielkoskalowe. W 2015 roku uruchomiono Laboratorium Obrazowania Molekularnego i Rozwoju Technologii. Wyposażone jest w najnowocześniejszy, innowacyjny na skalę światową skaner hybrydowy całego ciała PET/MR. Najnowszym na UMB, a zarazem pierwszym w Polsce jest Centrum Sztucznej Inteligencji w Medycynie. Bada ono rozwiązania oparte o SI, które ułatwiają lekarzowi diagnozę. Sztuczna inteligencja to nie tylko roboty. Dla medycyny bardziej przydatne są programy, algorytmy i takie rozwiązania bioinformatyczne, które analizują bardzo duże ilości danych (Big Data), konfrontują je z informacjami pochodzącymi z innych baz danych. Na tej podstawie mogą zaproponować najbardziej optymalną formę terapii.

Aktualnie strategicznymi projektami badawczymi są: innowacyjne badania kohortowe pozwalające na wykrycie chorób cywilizacyjnych we wczesnych stadiach ich rozwoju (Białystok Plus, docelowo 10 tys. pacjentów) oraz stworzenie referencyjnego modelu diagnostyki personalizowanej guzów nowotworowych (Strategmed). Na UMB powstało pierwsze w Polsce Centrum Sztucznej Inteligencji w Medycynie oparte o generowanie wysokiej jakości kompleksowych zbiorów danych pochodzących od pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi. UMB jest liderem w wysokiej jakości biobankowaniu materiału biologicznego pochodzącego od pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi.

W konkursie MNiSW „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” UMB znalazł się w gronie 20 najlepszych uczelni w Polsce. Międzynarodowi eksperci oceniający wnioski zarekomendowali aby polski rząd wsparł finansowo innowacyjny pomysł na HD Medicine realizowany na podlaskiej Uczelni.

Dynamicznie rozwija się współpraca z naukowcami z zagranicy, reprezentującymi światowe ośrodki naukowo – badawcze, m.in.: z takich ośrodków jak Mayo Clinic, National Institute of Health in Bethesda USA, Harvard Medical School, University of Pennsylvania, Universitätsmedizin Greifswald, Universidad CEU San Pablo, Madrid, China Agricultural University.