Tytuł projektu: GOTOWI, DO BOJU, START! – program prehabilitacji przed leczeniem onkologicznym, ze szczególnym uwzględnieniem pacjenta w wieku podeszłym
Projekt realizowany w ramach VII edycji Onkograntów i grantu przyznanego Uniwersytetowi Medycznemu w Białymstoku przez Fundację Polska Liga Walki z Rakiem
Zespół badawczy projektu:
Prof. dr hab. med. Zyta Beata Wojszel
Dr n. med. Agnieszka Kasiukiewicz
Dr n. o zdr. Katarzyna Zubrewicz
Dr n. o zdr. Łukasz Magnuszewski
Dr n. o zdr. Kamila Szałwińska
Prehabilitacja jest dość nowym pojęciem w polskiej opiece medycznej, natomiast w Europie funkcjonuje już od kilkunastu lat. Ma ona na celu przygotowanie pacjentów do leczenia poprzez interwencje fizjoterapeutyczne, dietetyczne i psychologiczne i doprowadzenie chorych do jak najlepszego stanu zdrowia przed planowaną długotrwałą i złożoną terapią.
Prehabilitacja to odpowiednie wzmocnienie organizmu, poprawa jego wydolności i przygotowanie psychiczne do nadchodzących wyzwań związanych z leczeniem (szczególnie chirurgicznym czy onkologicznym) – a leczenie to, często długotrwałe i obejmujące wiele procedur, stanowić może duże obciążenie dla organizmu, pod kątem energetycznym, metabolicznym, czy funkcjonalnym.
Specyficzną grupą pacjentów są pacjenci geriatryczni. Ta grupa nadal gorzej rokuje, ponieważ z powodu wielochorobowości i niesprawności nie są oni kwalifikowani do obciążającego leczenia. Stosowanie wielu leków, dodatkowych preparatów, czy złe nawyki żywieniowe stanowią dodatkowe zagrożenia w trakcie leczenia onkologicznego. Dodatkowym problemem mogą być zaburzenia poznawcze utrudniające współpracę z pracownikami opieki medycznej. Potencjalnie więc, ta grupa chorych może odnieść największe korzyści z prehabilitacji.
Najważniejsze składowe procesu prehabilitacji to:
PRZYGOTOWANIE ŻYWIENIOWE – ocena stanu odżywienia chorego i jego ewentualna poprawa /
profilaktyka niedożywienia poprzez odpowiednią dietę i tzw. fortyfikację żywności, a w razie potrzeby
leczenie żywieniowe, dostosowane do potrzeb i stanu medycznego indywidualnego pacjenta.
ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ – dostosowanej do możliwości i preferencji chorego,
co pomaga poprawić wydolność krążeniowo–oddechową, siłę mięśniową oraz ogólną sprawność
fizyczną – a przez to zwiększa się wrażliwość na leki przeciwbólowe, skraca czas rekonwalescencji
oraz zmniejsza ryzyko powikłań np. zapalenia płuc.
WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE i edukacja na temat choroby, metod leczenia, budowanie
właściwego nastawienia i wzmocnienie zaufania do lekarzy i szpitala.
ELIMINACJA NAŁOGÓW – zwłaszcza palenia tytoniu.
Z punktu widzenia pacjentów geriatrycznych dodaliśmy jeszcze jeden istotny punkt:
CAŁOŚCIOWA OCENA GERIATRYCZNA I OCENA FARMAKOTERAPII mająca na celu ustalenie stanu
funkcjonalnego i poznawczego pacjenta oraz ograniczenie ryzyka interakcji i powikłań polekowych.
To także kontrola samoleczenia zwłaszcza w zakresie suplementacji, bardzo powszechnej
u pacjentów onkologicznych.
Celem projektu jest poprawa rokowania pacjentów onkologicznych w wieku podeszłym oraz zwiększenie czynnej roli pacjentów w procesie leczenia. Pacjent (oraz jego opiekunowie i rodzina – w odniesieniu do pacjenta geriatrycznego) po uzyskaniu wiedzy, jak odpowiednio przygotować się do leczenia onkologicznego będzie w stanie zadbać o swoją dietę i sprawność fizyczną a przez to lepiej tolerować chemioterapię, radioterapię oraz szybciej wrócić do sprawności po leczeniu zabiegowym.
Dodatkowym celem jest też rozpropagowanie wiedzy o potrzebie i roli prehabilitacji i zwiększenie świadomości środowiska medycznego poprzez promowanie jej założeń w ośrodkach medycznych, przede wszystkim szpitalach onkologicznych, ale tez Podstawowej Opiece Zdrowotnej.
Wynikiem projektu jest powstanie:
- Poradnika dla pacjentów na temat prehabilitacji dostępnego do bezpłatnego pobrania w wersji elektronicznej
- Plakatów informacyjnych na temat prehabilitacji
- Profili w portalach społecznościowych, na których można znaleźć informacje na temat prehabilitacji
- Konferencji szkoleniowych przeznaczonych dla pacjentów ale także kadry medycznej.