Na każde ćwiczenie, korzystając z podręczników, atlasów oraz atlasów dostępnych w internecie, należy przygotować się z histologicznego opisu preparatów mikroskopowych obowiązujących z omawianego tematu w danym tygodniu.
STRUKTURA KOMÓRKI
- Cytoplazma – skład
- Cytoszkielet
- Błona komórkowa:
a/ budowa i funkcje
b/ transport przez błonę komórkową
- Siateczka śródplazmatyczna
a/ budowa
b/ funkcja
c/ wyznaczniki enzymatyczne
- Aparat Golgiego
a/ budowa ultrastrukturalna i lokalizacja w komórce
b/ funkcje
c/ wyznaczniki enzymatyczne
- Lizosomy
a/ lizosomy pierwotne i zjawisko autofagii
b/ lizosomy wtórne i proces endocytozy
c/ funkcja lizosomów
d/ wyznaczniki enzymatyczne
- Peroksysomy
a/ budowa i funkcja
b/ wyznaczniki enzymatyczne
- Proteasomy
a/ budowa i funkcja
9. Mitochondria
a/ liczba i rozmieszczenie mitochondriów w komórce
b/ budowa i funkcja błon mitochondrialnych, łańcuch oddechowy
c/ przestrzeń międzybłonowa
d/ matriks mitochondrialna
e/ funkcja mitochondriów
f/ markery mitochondriów
10. Struktura i funkcja jądra komórkowego i jąderka
11. Wtręty cytoplazmatyczne
Struktura komórki.
1. Komórki nabłonka jamy ustnej (wymaz). H+E
2. Komórka nerwowa (rdzeń kręgowy). H+E
103. Komórka jajowa (jajnik). H+E
4. Deutoplazma węglowodanowa (glikogen wątroby). Karmin Besta.
5. Deutoplazma tłuszczowa. Osm.
6. Deutoplazma tłuszczowa – tłuszcz wyługowany. H+E
7. Paraplazma barwnika (komórki naskórka głowy szczupaka) barwnik naturalny – melanina.
8. Aparat Golgiego w komórkach nerwowych (zwoje międzykręgowe). Srebrzenie.
TKANKA NABŁONKOWA
- Pochodzenie tkanki nabłonkowej
- Funkcje tkanki nabłonkowej
- Kryteria podziału tkanki nabłonkowej
- Budowa i występowanie nabłonka:
a/ jednowarstwowego płaskiego
b/ jednowarstwowego sześciennego
c/ jednowarstwowego walcowatego
d/ wielorzędowego
e/ dwurzędowego
5. Budowa błony podstawnej.
6.Struktury występujące na wolnej powierzchni komórek nabłonkowych:
a/ mikrokosmki
b/ stereocilia
c/ rzęski
d/ glikokaliks
7. Struktury występujące na podstawnej części komórki:
a/ prążkowanie przypodstawne
8.Typy połączeń międzykomórkowych w tkance nabłonkowej:
a/ połączenia zamykające
b/ połączenia przylegające (obwódka przylegania,desmosomy, hemidesmosomy)
c/ połaczenia jonowo-metaboliczne.
8.Odżywianie tkanki nabłonkowej.
9.Regeneracja nabłonków.
10.Modulacja i metaplazja.
III. Tkanka nabłonkowa.
10. Nabłonek jednowarstwowy płaski. H+E
11. Nabłonek jednowarstwowy płaski. Srebrzenie.
12. Nabłonek jednowarstwowy sześcienny (kanaliki nerki). Azan.
13. Nabłonek jednowarstwowy cylindryczny. H+E –jelito cienkie.
14. Nabłonek dwurzędowy (najądrze). H+E
36. Nabłonek wielorzędowy migawkowy (tchawica). H+E
NABŁONKI WIELOWARSTWOWE I TKANKA GRUCZOŁOWA
- Nabłonki wielowarstwowe
a/ wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
b/ wielowarstwowy płaski rogowaciejący (naskórek)
c/ przejściowy
d/ wielowarstwowy sześcienny
e/ wielowarstwowy walcowaty
II. Gruczoły zewnątrzwydzielnicze
- Gruczoły jednokomórkowe
- Gruczoły wielokomórkowe
3. Kryteria podziału gruczołów zewnatrzkomórkowych:
a) układ przewodów wyprowadzających
- gruczoły proste
- gruczoły rozgałęzione
- gruczoły złożone
b/ kształt odcinków wydzielniczych
- pęcherzyki surowicze
- cewki śluzowe
c/ rodzaj wytwarzanej wydzieliny
- gruczoły surowicze
- gruczoły śluzowe
- gruczoły mieszane
d/ mechanizm wydzielania
- merokrynowy
- apokrynowy
- holokrynowy
IV. Tkanka nabłonkowa. Gruczoły zewnątrzwydzielnicze.
89. Nabłonek wielowarstwowy płaski (przełyk) H+E
101. Nabłonek wielowarstwowy przejściowy (pęcherz moczowy) Azan
116. Naskórek. H+E
58. Gruczoł pęcherzykowy (ślinianka przyuszna). Azan
95. Gruczoł cewkowy (jelito grube). H+E
20. Gruczoł jednokomórkowy wewnątrznabłonkowy (jelito grube – komórki kubkowe). Azan
KREW
- Definicja krwi jako tkanki.
- Skład krwi:
a/ elementy morfotyczne krwi
b/ osocze
- Budowa i funkcja erytrocytów.
4. Procentowy skład krwinek białych
- Granulocyty:
a/ cechy charakterystyczne granulocytów
b/ budowa i rola neurofilów
c/ budowa i rola bazofilów
d/ budowa i rola eozynofilów.
- Agranulocyty
a/ cechy charakterystyczne agranulocytów
b/ budowa i rola monocytów
c/ rodzaje, budowa i rola limfocytów.
- Płytki krwi – budowa, funkcja.
Obowiązują znajomość wartości prawidłowych wszystkich elementów komórkowych krwi.
- Krew.
21. Krew żaby.
22. Krew ludzka. Met. Pappenhaina.
23. Retikulocyty.
HEMOPOEZA
I. Teorie hemopoezy
II. Okresy rozwoju tkanki hemopoetycznej
- Hemopoeza pozazarodkowa
- Hemopoeza wątrobowa
- Hemopoeza szpikowa
III. Szereg rozwojowy erytrocytów - erytropoeza
IV. Powstawanie megakariocytów i płytek krwi – trombopoeza
V. Szereg rozwojowy granulocytów - granulopoeza
VI. Powstawanie monocytów - monopoeza
VII. Szereg rozwojowy - limfopoeza.
TKANKA ŁĄCZNA
- Klasyfikacja tkanki łącznej.
- Funkcje tkanki łącznej.
- Budowa i pochodzenie tkanki łącznej.
- Substancja międzykomórkowa:
a/ istota podstawowa
b/ włókna tkanki łącznej
5. Komórki tkanki łącznej właściwej.
- Tkanka łączna właściwa.
24. Tkanka łączna galaretowata dojrzała (pępowina). Azan
68. Tkanka łączna siateczkowata (węzeł chłonny). H+E
27. Tkanka łączna siateczkowata – włókna srebrochłonne (węzeł chłonny). Srebrzenie.
28. Tkanka łączna włóknista wiotka – włókna sprężyste (rezorcyno-fuksyna).
29. Tkanka łączna włóknista wiotka - włókna sprężyste i klejodajne (krezka). Rezorcyno-fuksyna i błękit aniliny.
30. Fibroblasty i komórki kwasochłonne tkanki łącznej. H+E
6. Tkanka tłuszczowa wyługowana. H+E
34. Tkanka łączna włóknista zbita klejodajna (przekrój podł.) H+E
35. Tkanka łączna włóknista zbita sprężysta (przekrój podł.)
met. Van Giesona.
TKANKA CHRZĘSTNA I KOSTNA
- Budowa tkanki chrzęstnej
- komórki tkanki chrzęstnej
- istota międzykomórkowa
- Rodzaje i występowanie tkanki chrzęstnej
- chrząstka szklista
- chrząstka sprężysta
- chrząstka włóknista
- Budowa tkanki kostnej
- komórki tkanki (osteoblasty, osteocyty, osteoklasty)
- istota międzykomórkowa
- osteon, blaszka kostna
- Rodzaje tkanki kostnej
- kość grubowłóknista
- kość drobnowłóknista
- kość zbita
- kość gąbczasta
- Okostna i śródkostna – budowa i funkcja
- Powstanie kości
- kostnienie na podłożu łącznotkankowym
- kostnienie na podłożu chrzęstnym
- Połączenie kości
- połączenie włókniste
- połączenie chrząstkowe
- połączenie maziowe
- Tkanka łączna chrzęstna i kostna.
36. Chrząstka szklista (tchawica). H+E
37. Chrząstka sprężysta. Orceina.
38. Kość gąbczasta. 39. Kość zbita – przekrój poprzeczny i podłużny.
TKANKA MIĘŚNIOWA
- Pochodzenie i podział tkanki mięśniowej.
- Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa.
- Budowa włókna mięśniowego.
- miofibryle
- sarkomer
- gładka siateczka sarkoplazmatyczna i kanaliki T
(triada mięśniowa).
- Typy włókien mięśniowych
- włókna czerwone
- włókna białe
- włókna pośrednie
- Komórki satelitarne mięśniowe.
- Budowa mięśnia szkieletowego
- namięsna
- omięsna
- śródmięsna
- Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana sercowa
- Budowa komórek mięśniowych sercowych (diada, wstawka).
- Budowa komórek układu przewodzącego przedsionkowo- -komorowego.
- Komórki mioendokrynowe.
- Tkanka mięśniowa gładka.
- Budowa miocytów.
- Budowa i występowanie tkanki mięśniowej gładkiej.
IX. Tkanka mięśniowa 41. Komórki mięśniowe izolowane. 43. Tkanka mięśniowa gładka – przekrój poprzeczny i podłużny. H+E
42. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana – przekrój poprzeczny i podłużny (język) H+E
44. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana – przekrój poprzeczny i podłużny (język). Srebrzenie.
45W. Mięsień sercowy, wstawki. H+E
TKANKA NERWOWA. UKŁAD NERWOWY
1. Budowa neuronu (komórka nerwowa)
- ciało komórki nerwowej (perykarion)
- akson
- dendryty
2. Kryteria klasyfikacji komórek nerwowych.
3. Budowa neuronów
- wielobiegunowych
- dwubiegunowych
- pseudojednobiegunowych
- jednobiegunowych
4.Komórki neurogleju występujące w ośrodkowym układzie nerwowym
- komórki wyściółki (ependyma)
- astrocyty włókniste
- astrocyty protoplazmatyczne
- oligodendrocyty
- komórki mikrogleju (mezoglej)
5. Komórki neurogleju obwodowego układu nerwowego
- komórki satelitarne
- komórki Schwanna (lemocyty)
6. Pień nerwowy
- śródnerwie
- onerwie
- nanerwie
7. Budowa włókna nerwowego
- włókna bezrdzenne
- włókna rdzenne
8.Melinizacja włókien nerwowych w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym
I. Ośrodkowy układ nerwowy
1/ Organizacja strukturalna ośrodkowego układu nerwowego
- istota szara w mózgu, móżdżku, rdzeniu kręgowym
- istota biała w mózgu, móżdżku, rdzeniu kręgowym
2/ Bariera krew –mózg
3/ Opony mózgowo-rdzeniowe – budowa histologiczna
a/ opona twarda
b/ pajęczynówka
c/ opona miękka
II. Obwodowy układ nerwowy
1/ Zwoje nerwowe - rodzaje, budowa histologiczna
2/ Nerwy –budowa histologiczna
III. Rozwój układu nerwowego.
X. Tkanka nerwowa i układ nerwowy.
2. Rdzeń kręgowy. H+E lub 123. Rdzeń kręgowy –komórki ruchowe. Błękit toluidyny.
47. Zwoje międzykręgowe. H+E –komórki pseudounipolarne.
8. Zwoje międzykręgowe wysrebrzane.
119. Kora mózgu. H+E
120. Móżdżek. H+E
Móżdżek- srebrzony
52. Nerw osmowany –przekrój podłużny.
53. Nerw osmowany –przekrój poprzeczny.
I seminarium z embriologii
- Układ rozrodczy żeński
- Budowa jajnika i cykl jajnikowy
- Budowa błony śluzowej trzonu macicy i cykl miesiączkowy
- Szyjka macicy i zmiany pod wpływem hormonów
- Budowa jajowodu i zmiany pod wpływem hormonów
- Regulacja hormonalna cyklu płciowego kobiety
- Oogeneza II. Układ rozrodczy męski
- Budowa jądra- kanaliki nasienne, gruczoł śródmiąższowy, bariera krew-jądroi
- Spermatogeneza
- Regulacja hormonalna
II seminarium z embriologii
I. Pierwszy tydzień rozwoju
1. Etapy zapłodnienia (kapacytacja, reakcja akrosomalna, blok przeciwko polispermii, następstwa zapłodnienia)
2. Bruzdkowanie
3 Okresy odżywiania
4. Warunki niezbędne do prawidłowej implantacji
II. Drugi tydzień rozwoju
5. Implantacja – miejsce, warunki, czas.
6. Dwulistkowe tarczka zarodkowa ( gastrulacja wczesna) :
7. Rozwój trofoblastu (syncytiotrofoblast, cytotrofoblast)
8. Zmiany w obrębie embrioblastu – węzeł zarodkowy (epiblast, hipoblast), płytka przedstrunowa, pęcherzyk żółtkowy (formy rozwojowe, funkcje)
9. Mezoderma pozazarodkowa , pozazarodkowa jama ciała.
Owodnia – funkcja, powstanie, jama owodni, płyn owodniowy
III seminarium z embriologii
I. Trzeci tydzień rozwoju - Gastrulacja późna:
1. Gastrulacja- zwiastuny gastrulacji.( smuga pierwotna, węzeł i dołek pierwotny)
2. Mezoderma wewnątrzzarodkowa- osiowa. Narząd pierwotny - powstawanie
3. Mezoderma wewnątrzzarodkowe -przyosiowa, pośrednia, boczna – różnicowanie się, Metameryzacja( gdzie zachodzi).
4. Endoderma – narząd pierwotny (powstawania i rola w rozwoju zarodka).
II. Czwarty tydzień rozwoju
5. Proces fałdowania. Narząd gardłowy – rola w rozwoju zarodka . Stek- rola w rozwoju zarodka
6. Ektoderma- różnicowanie. Narząd pierwotny. Grzebienie nerwowe
7. Błony płodowe- ogólna definicja i funkcje ( owodnia, pęcherzyk żółtkowy, omocznia, kosmówka)
8. Łożysko- etapy rozwoju, budowa(liścień, cz. matczyna, cz. płodowa), bariera krew-łożysko, funkcje , sznur pępowinowy.