Rok akademicki 2023/2024

Ćwiczenie 1. (20.02.24) Organizacja zajęć, regulamin, szkolenie BHP. Wiadomości wstępne, wprowadzenie do przedmiotu. Podstawowe pojęcia anatomiczne. Układ kostny. Ogólna budowa kości, rodzaje kości, podział kości. Główne elementy budowy kości kręgosłupa, czaszki, kończyny górnej i dolnej, klatki piersiowej.

Ćwiczenie 2. (27.02.24) Połączenia kości  (nieruchome i ruchome). Budowa stawu (stałe i niestałe elementy stawu). Mechanika stawów. Połączenia kości czaszki, kręgosłupa, klatki piersiowej, kończyny górnej i dolnej.

Ćwiczenie 3. (5.03.24) Układ  mięśniowy. Ogólne wiadomości o rodzajach i budowie mięśni. Mięśnie głowy i szyi, klatki piersiowej, brzucha, kończyny górnej i dolnej. KOLOKWIUM I

Ćwiczenie 4. (12.03.24) Ośrodkowy układ nerwowy (podział, budowa, czynność) - część pierwsza.

Ćwiczenie 5. (19.03.24) Ośrodkowy układ nerwowy - część druga.

Ćwiczenie 6. (26.03.24) Obwodowy układ nerwowy (nerwy czaszkowe, sploty). Układ nerwowy autonomiczny.

Ćwiczenie 7. (9.04.24) Narządy zmysłów. KOLOKWIUM II

Ćwiczenie 8. (16.04.24) Układ krążenia. Serce ( budowa, unaczynienie, unerwienie).Osierdzie.

Ćwiczenie 9. (23.04.24) Układ naczyniowy. Naczynia tętnicze (początek, przebieg, główne naczynia). Naczynia żylne (początek, przebieg, główne dopływy). Układ żył głębokich oraz powierzchniowych. Układ limfatyczny (ogólna budowa i funkcja).

Ćwiczenie 10. (7.05.24) Układ oddechowy. Ogólna budowa jamy nosowej, gardła, krtani, tchawicy, płuc. KOLOKWIUM III

Ćwiczenie 11. (14.05.24) Układ pokarmowy cz. I. Części przewodu pokarmowego (jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie i grube) ich budowa, czynność i położenie.

Ćwiczenie 12. (21.05.24) Układ pokarmowy cz. II. Budowa wątroby i trzustki. Pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe. Śledziona. Otrzewna.

Ćwiczenie 13. (4.06.24) Układ moczowy i płciowy. Budowa i czynność nerek, moczowodu, pęcherza moczowego, cewki moczowej żeńskiej i męskiej. Budowa i czynność narządów płciowych żeńskich i męskich. KOLOKWIUM IV

Ćwiczenie 14. (11.06.24) Gruczoły wydzielania wewnętrznego. Zaliczenie zaległości.

Ćwiczenie 1. (20.02.24) Osteologia

1. Ogólna charakterystyka kości.

2. Kręgosłup – ogólna budowa kręgów i różnice pomiędzy poszczególnymi odcinkami kręgosłupa.

3. Budowa klatki piersiowej – mostek i żebra (ogólna budowa).

4. Kości kończyny górnej i dolnej – główne elementy budowy ( powierzchnie stawowe).

5. Czaszka-kości mózgoczaszki i twarzoczaszki (wymienić i główne elementy), doły mózgoczaszki, oczodół, jama nosowa, jama ustna.

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Kręgosłup – Columna vertebralis
• Kręg szyjny – Vertebra cervicalis
• Kręg piersiowy – Vertebra thoracica
• Kręg lędźwiowy – Vertebra lumbalis
• Kość krzyżowa – Os sacrum
• Żebro – Costa
• Mostek – Sternum
• Łopatka – Scapula
• Obojczyk – Clavicula
• Kość ramienna – Humerus
• Kość promieniowa – Radius
• Kość łokciowa – Ulna
• Kość miedniczna – Os coxae
• Kość udowa – Femur
• Rzepka – Patella
• Kość piszczelowa – Tibia
• Kość strzałkowa – Fibula
• Czaszka – Cranium
• Nazwy łacińskie kości czaszki

Ćwiczenie 2. (27.02.24) Połączenia kości

1. Połączenia ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty)
2. Połączenia wolne (stałe i niestałe składniki stawu)
3. Płaszczyzny, osie ciała oraz podstawowe ruchy odbywające się w stawach
4. Połączenia kręgosłupa
5. Krzywizny kręgosłupa (pojęcie lordozy, kyfozy i skoliozy)
6. Połączenia kręgosłupa z czaszką (wymienić nazwy stawów)
7. Połączenia kości czaszki
8. Klatka piersiowa – budowa (połączenia stawowe żeber z mostkiem i kręgosłupem – nazwy stawów)
9. Połączenia  kończyny górnej (staw ramienny, łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy – budowa i mechanika)
10. Połączenia kończyny dolnej. Budowa i połączenie miednicy. Staw biodrowy, kolanowy, skokowo-goleniowy – budowa i mechanika

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Staw – Articulatio
• Klatka piersiowa – Thorax
• Staw ramienny – Articulatio humeri
• Staw łokciowy – Articulatio cubiti
• Staw promieniowo-nadgarstkowy – Articulatio radiocarpalis
• Miednica – Pelvis
• Staw biodrowy – Articulatio coxae
• Staw kolanowy – Articulatio genus
• Staw skokowo-goleniowy – Articulatio talocruralis
• Staw skroniowo-żuchwowy - Articulatio temporomandibularis

Ćwiczenie 3. (5.03.24) Układ mięśniowy

1. Mięśnie głowy
a) mimiczne – czynność
b) żucia – czynność (m. skroniowy i żwacz)

2. Mięśnie szyi
a) warstwy powierzchownej – czynność (m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy)
b) warstwy środkowej – czynność
c) warstwy głębokiej – czynność
3. Mięśnie grzbietu
a) powierzchowne – czynność (m. czworoboczny i najszerszy grzbietu)
b) głębokie – czynność (m. prostownik grzbietu)
4. Mięśnie klatki piersiowej
a) powierzchowne – czynność (m. piersiowy większy i zębaty przedni)
b) głębokie – czynność (mięśnie międzyżebrowe)
c) przepona – budowa, otwory, czynność
5. Mięśnie kończyny górnej
a) mięśnie obręczy – czynność (m. naramienny)
b) mięśnie ramienia – czynność – (grupa przednia – m. dwugłowy ramienia, grupa tylna – m. trójgłowy ramienia)
c) mięśnie przedramienia – czynność – (grupa przednia – m. zginacz palców powierzchowny i głęboki, grupa tylna –
m. prostownik palców, grupa boczna – m. ramienno-promieniowy)
d) mięśnie ręki – ogólnie czynność
6. Mięśnie brzucha – wymienić, czynność
7. Miejsca zmniejszonego oporu ścian brzucha
8. Mięśnie kończyny dolnej
a) mięśnie obręczy – czynność (m. biodrowo-lędźwiowy i pośladkowy wielki)
b) mięśnie uda – czynność – (grupa przednia – m. czworogłowy uda, grupa przyśrodkowa – m. przywodziciel wielki,
grupa tylna – m. dwugłowy uda)
c) mięśnie podudzia – czynność – (grupa przednia, grupa boczna, grupa tylna warstwa powierzchowna –
m. trójgłowy łydki i warstwa głęboka)
d) mięśnie stopy – ogólnie czynność
 

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Mięsień – Musculus
• Mięśnie międzyżebrowe – Musculi intercostales
• Przepona – Diaphragma
• Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy - Musculus sternocleidomastoideus
• Mięsień dwugłowy ramienia – Musculus biceps brachii
• Mięsień trójgłowy ramienia – Musculus triceps brachii
• Mięsień prostownik palców - Musculus extensor digitorum
• Mięsień zginacz powierzchowny palców - Musculus flexor digitorum superficialis
• Mięsień zginacz głeboki palców - Musculus flexor digitorum profundus
• Mięsień ramienno-promieniowy - Musculus brachioradialis
• Mięsień pośladkowy wielki - Musculus gluteus maximus
• Mięsień biodrowo-lędźwiowy - Musculus iliopsoas
• Mięsień czworogłowy uda – Musculus quadriceps femoris
• Mięsień dwugłowy uda - Musculus biceps femoris
• Mięsień trójgłowy łydki – Musculus triceps surae
• Mięsień czworoboczny - Musculus trapezius
• Mięsień najszerszy grzbietu - Musculus latissimus dorsi

KOLOKWIUM I

Ćwiczenie 4. (12.03.24) Ośrodkowy układ nerwowy cz. I

1. Mózgowie – ogólna budowa i podział
2. Kresomózgowie
a) płaty i ośrodki w nich się znajdujące
b) bruzdy – środkowa, boczna, ciemieniowo-potyliczna (co oddzielają)
3. Międzymózgowie
a) podział – wzgórze, podwzgórze i nadwzgórze, ośrodki podkorowe międzymózgowia
b) czynność podwzgórza – ogólnie
4. Śródmózgowie
a) podział – konary mózgu, blaszka czworacza (wzgórki i ośrodki)
5. Tyłomózgowie wtórne

a) podział – most i móżdżek (budowa, rola)
6. Rdzeniomózgowie
a) rdzeń przedłużony – budowa zewnętrzna i wewnętrzna (jądra nerwów czaszkowych, ośrodek krążenia i oddychania)

7. Pień mózgu

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Mózgowie – Encephalon
• Półkula mózgu – Hemispherium cerebri
• Płat czołowy - Lobus frontalis
• Płat ciemieniowy - Lobus parietalis
• Płat skroniowy - Lobus temporalis
• Płat potyliczny - Lobus occipitalis
• Wzgórze - Thalamus
• Przysadka - Hypophysis
• Konar mózgu - Pedunculus cerebri
• Most - Pons
• Móżdżek - Cerebellum
• Rdzeń przedłużony - Medulla oblongata
• Pień mózgu – Truncus cerebri

Ćwiczenie 5. (19.03.24) Ośrodkowy układ nerwowy cz. II

1. Rdzeń kręgowy
a) budowa zewnętrzna, wewnętrzna
2. Drogi rzutowe - wstępujące i zstępujące

3. Układ piramidowy i pozapiramidowy

4. Opony mózgowia i rdzenia kręgowego

5. Układ komorowy, krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego
6. Unaczynienie mózgowia

a) tętnica szyjna wewnętrzna, układ kręgowo-podstawny
b) koło tętnicze mózgu, tętnica mózgu przednia, środkowa i tylna – co unaczyniają ogólnie

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Płyn mózgowo-rdzeniowy – Liquor cerebrospinalis
• Rdzeń kręgowy – Medulla spinalis
• Opony – Meninges
• Opona twarda - Dura mater
• Opona miękka - Pia mater
• Pajęczynówka - Arachnoidea
• Tętnica przednia mózgu - Arteria cerebri anterior
• Tętnica środkowa mózgu - Arteria cerebri media
• Tętnica tylna mózgu - Arteria cerebri posterior
• Tętnica podstawna - Arteria basilaris
• Tętnica kręgowa - Arteria vertebralis
• Tętnica szyjna wewnętrzna - Arteria carotis interna
• Nerw rdzeniowy – Nervus spinalis

Ćwiczenie 6. (26.03.24) Układ nerwowy obwodowy.

1. Nerwy czaszkowe – I – XII (nazwy i zakres unerwienia – ogólnie)

2. Sploty nerwowe
a) splot szyjny – z czego powstaje, gdzie leży, jego gałęzie długie (nerw przeponowy – zakres unerwienia)
b) splot ramienny – z czego powstaje, gdzie leży, nerwy długie odchodzące od części podobojczykowej – ogólnie ich zakres unerwienia
c) nerwy międzyżebrowe – z czego powstają i zakres ich unerwienia
d) splot lędźwiowy – z czego powstaje, gdzie leży, nerwy długie (nerw udowy i zasłonowy – ogólnie zakres unerwienia)
e) splot krzyżowy – z czego powstaje, gdzie leży, nerwy długie (nerw kulszowy jego podział – nerw piszczelowy
i strzałkowy wspólny – jego podział na nerw strzałkowy powierzchowny i głęboki), ogólnie zakres unerwienia tych nerwów

3. Układ nerwowy autonomiczny
a) podział
b) ośrodki układu współczulnego – budowa pnia współczulnego
c) ośrodki układu przywspółczulnego
d) czynność

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Nazwy wszystkich nerwów czaszkowych (I-XII)
• Splot szyjny – Plexus cervicalis
• Splot ramienny – Plexus brachialis
• Nerw międzyżebrowy – Nervus intercostalis
• Splot lędźwiowy – Plexus lumbalis
• Splot krzyżowy – Plexus sacralis
• Nerw przeponowy – Nervus phrenicus
• Nerw kulszowy – Nervus ischiadicus
• Nerw udowy - Nervus femoralis
• Nerw piszczelowy - Nervus tibialis
• Nerw strzałkowy wspólny, powierzchowny, głęboki - Nervus peroneus communis, superficialis, profundus
• Nerw promieniowy - Nervus radialis
• Nerw łokciowy - Nervus ulnaris
• Nerw pośrodkowy - Nervus medianus

Ćwiczenie 7. (9.04.24) Narządy zmysłów

1. Narząd wzroku
a) budowa ścian gałki ocznej
b) zawartość gałki ocznej (wymienić)
c) narządy dodatkowe oka (wymienić)
d) proces widzenia

2.  Narząd przedsionkowo-ślimakowy
a) ucho zewnętrzne – wymienić jego elementy składowe
b) ucho środkowe – wymienić jego elementy składowe
c) ucho wewnętrzne – wymienić jego elementy składowe
d) lokalizacja ośrodka słuchu i równowagi
e) proces słyszenia

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Oko – Oculus
• Ucho zewnętrzne – Auris externa
• Ucho środkowe – Auris media
• Ucho wewnętrzne – Auris interna

KOLOKWIUM II

Ćwiczenie 8. (16.04.24) Układ krążenia

1. Położenie i budowa serca (przedsionki, komory, przegroda serca)

2. Zastawki serca (żylne i tętnicze) – czynność i budowa

3. Budowa ścian serca – nasierdzie, śródsierdzie (elementy), wsierdzie

4. Osierdzie – włókniste, surowicze, jama osierdzia

5. Krążenie duże i małe – gdzie rozpoczyna i kończy

6. Krew – osocze, składniki morfotyczne

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Krew - Sanguis
• Serce – Cor
• Tętnica wieńcowa prawa i lewa - Arteria coronaria dextra et sinistra
• Przedsionek prawy – Atrium dextrum
• Przedsionek lewy – Atrium sinistrum
• Komora prawa – Ventriculus dexter
• Komora lewa – Ventriculus sinister
• Zastawka trójdzielna – Valva tricuspidalis
• Zastawka dwudzielna – Valva bicuspidalis lub mitralis
• Zastawka aorty – Valva aortae
• Zastawka pnia płucnego – Valva trunci pulmonalis
• Osierdzie – Pericardium
• Mięsień sercowy – Myocardium
• Pień płucny – Truncus pulmonalis
• Aorta (tętnica główna) – Aorta
• Żyła główna górna – Vena cava superior
• Żyła główna dolna – Vena cava inferior
• Żyła płucna prawa górna i dolna – Vena pulmonalis dextra superior et inferior
• Żyła płucna lewa górna i dolna – Vena pulmonalis sinistra superior et inferior

Ćwiczenie 9. (23.04.24) Układ naczyniowy i limfatyczny

1. Krążenie małe – gdzie i czym się rozpoczyna, gdzie i czym się kończy

2. Krążenie duże – gdzie i czym się rozpoczyna, gdzie i czym się kończy

3. Aorta – podział, położenie, gałęzie

4. Naczynia tętnicze kończyny górnej – tętnica pachowa, ramienna, łokciowa i promieniowa (ogólnie ich zakres unaczynienia)

5. Naczynia tętnicze głowy i szyi – tętnica szyjna zewnętrzna i wewnętrzna (ogólnie zakres ich unaczynienia)

6. Naczynia tętnicze klatki piersiowej – ogólnie zakres ich unaczynienia

7. Naczynia tętnicze jamy brzusznej –ścienne i trzewne (podział i zakres unaczynienia) oraz tętnica biodrowa wewnętrzna – zakres jej unaczynienia

8. Naczynia tętnicze kończyny dolnej – tętnica biodrowa zewnętrzna, udowa, podkolanowa, piszczelowa przednia i tylna – zakres ich unaczynienia

9. Żyła główna górna i dolna – gdzie i z czego powstają, skąd zbierają krew i dokąd uchodzą

10. Żyły głębokie i powierzchowne (główne) kończyny górnej i dolnej – z czego powstają i dokąd uchodzą

11. Układ limfatyczny – ogólna budowa i funkcja

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Tętnica płucna prawa i lewa – Arteria pulmonalis dextra et sinistra
• Aorta wstępująca – Aorta ascendens
• Łuk aorty – Arcus aortae
• Aorta piersiowa – Aorta thoracica
• Aorta brzuszna – Aorta abdominalis
• Pień ramienno-głowowy – Truncus brachiocephalicus
• Tętnica szyjna wspólna lewa i prawa – Arteria carotis communis sinistra et dextra
• Tętnica szyjna zewnętrzna i wewnętrzna – Arteria carotis externa et interna
• Tętnica podobojczykowa lewa i prawa – Arteria subclavia sinistra et dextra
• Tętnica pachowa – Arteria axillaris
• Tętnica ramienna – Arteria brachialis
• Tętnica promieniowa – Arteria radialis
• Tętnica łokciowa – Arteria ulnaris
• Tętnica biodrowa wspólna prawa i lewa – Arteria iliaca communis dextra et sinistra
• Tętnica biodrowa zewnętrzna i wewnętrzna – Arteria iliaca externa et interna
• Tętnica udowa – Arteria femoralis
• Tętnica podkolanowa – Arteria poplitea
• Żyła podkolanowa - Vena poplitea
• Tętnica piszczelowa przednia i tylna – Arteria tibialis anterior et posterior
• Pień trzewny – Truncus celiacus
• Tętnica krezkowa górna i dolna, żyła – Arteria mesenterica superior et inferior, vena
• Tętnica, żyła nerkowa – Arteria, vena renalis
• Tętnica jajnikowa i jądrowa – Arteria ovarica et testicularis
• Żyła ramienno-głowowa prawa i lewa – Vena brachiocephalica
• Żyła podobojczykowa - Vena subclavia
• Żyła szyjna wewnętrzna - Vena jugularis interna
• Żyła pachowa - Vena axilaris
• Żyła odpiszczelowa - Vena saphena magna
• Żyła ostrzałkowa - Vena saphena parva
• Żyła odłokciowa - Vena basilica
• Żyła odpromieniowa - Vena cephalica

Ćwiczenie 10. (7.05.24) Układ oddechowy

1. Jama nosowa – podział, ogólna budowa

2. Zatoki przynosowe – wymienić i podać gdzie uchodzą

3. Gardło – podział

4. Krtań
     a) położenie
     b) chrząstki krtani i ich połączenia
     c) podział jamy krtani
     d) elementy tworzące głośnię i szparę głośni

5. Tchawica – części, budowa, położenie

6. Oskrzele główne – budowa, położenie

7. Płuca – budowa ogólna płuc (płaty, szczeliny) i korzeń płuca

8. Podział drzewa oskrzelowego

9. Opłucna, jama opłucnej i jej zachyłki

10.Droga powietrza oddechowego

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jama nosowa – Cavum nasi
• Zatoki przynosowe – Sinus paranasales
• Gardło – Pharynx
• Krtań – Larynx
• Tchawica – Trachea
• Oskrzele główne prawe i lewe – Bronchus principalis dexter et sinister
• Płuco – Pulmo
• Opłucna – Pleura
• Jama opłucnej – Cavitas pleuralis

KOLOKWIUM III

Ćwiczenie 11. (14.05.24) Układ pokarmowy cz. I

1. Jama ustna – podział, ograniczenie

2. Język – budowa, brodawki, mięśnie wewnętrzne i zewnętrzne (bez nazw) – czynność tych mięśni

3. Zęby

    a) ogólna budowa

    b)rodzaje zębów

4. Gruczoły jamy ustnej (ślinianki) – położenie, czynność, dokąd uchodzą

5. Gardło

    a) położenie

    b) podział (elementy znajdujące się w poszczególnych częściach)

    c)mięśnie gardła (zwieracze i dźwigacze – bez nazw) – czynność tych mięśni

6. Pierścień gardłowy limfatyczny

    a) wymienić migdałki

    b) podać gdzie leżą

    c) czynność

6. Przełyk – położenie, czynność, zwężenia

7. Żołądek – położenie, budowa, czynność

8. Jelito cienkie – części, położenie, czynność

9. Dwunastnica – podział, co uchodzi i gdzie do dwunastnicy, położenie

10. Jelito grube – części, położenie, czynność, cechy charakterystyczne okrężnicy

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jama ustna – Cavitas oris
• Gardło – Pharynx
• Przełyk – Esophagus
• Żołądek – Gaster
• Dwunastnica – Duodenum
• Jelito czcze – Jejunum
• Jelito kręte – Ileum
• Jelito ślepe – Cecum
• Wyrostek robaczkowy – Appendix vermiformis
• Okrężnica wstępująca – Colon ascendens
• Okrężnica poprzeczna – Colon transversum
• Okrężnica zstępująca – Colon descendens
• Okrężnica esowata – Colon sigmoideum
• Odbytnica – rectum

Ćwiczenie 12. (21.05.24) Układ pokarmowy cz. II

1. Wątroba – położenie, budowa, czynność

2. Unaczynienie wątroby – odżywcze i czynnościowe (żyła wrotna)

3. Żyła wrotna – z czego powstaje, skąd zbiera krew i dokąd uchodzi

4. Pęcherzyk żółciowy – budowa, położenie, czynność

5. Droga żółci

6. Trzustka – położenie, budowa, czynność

7. Śledziona – położenie, budowa, czynność

8. Otrzewna i jama otrzewnej

9. Stosunek narządów do otrzewnej

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Wątroba – Hepar
• Żyła wrotna – Vena portae
• Pęcherzyk żółciowy – Vesica fellea
• Trzustka – Pancreas
• Śledziona – Lien
• Otrzewna - Peritoneum

Ćwiczenie 13. (4.06.24) Układ moczowy i płciowy

1. Nerki – położenie, budowa zewnętrzna i wewnętrzna, czynność

2. Moczowód – części, przewężenia

3. Pęcherz moczowy – położenie, budowa (trójkąt pęcherzowy), czynność

4. Cewka moczowa żeńska – części

5. Cewka moczowa męska – części, krzywizny, zwężenia i rozszerzenia

6. Droga moczu

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Nerka – Ren
• Moczowód – Ureter
• Pęcherz moczowy - Vesica urinaria
• Cewka moczowa żeńska – Urethra feminina
• Cewka moczowa męska – Urethra masculina

Układ płciowy męski

1. Jądro – położenie, budowa, czynność
2. Najądrze – położenie, czynność
3. Nasieniowód – części
4. Pęcherzyki nasienne – położenie, czynność
5. Gruczoł krokowy – budowa, położenie czynność
6. Droga plemnika

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jądro – Testis
• Gruczoł krokowy - Prostata
• Penis - Penis
• Najądrze - Epididymis

Układ płciowy żeński
1. Jajniki – położenie, budowa, czynność
2. Jajowód – budowa
3. Macica – położenie budowa
4. Pochwa – budowa, położenie
5. Droga komórki jajowej
 

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jajnik – Ovarium
• Jajowód – Tuba uterina
• Macica – Uterus
• Pochwa – Vagina

KOLOKWIUM IV

Ćwiczenie 14. (11.06.24) Gruczoły wydzielania wewnętrznego - nazwy łacińskie. Zaliczenie zaległości.