Klinika Kardiologii Inwazyjnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku wraz z partnerami z Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i uczelni z Liverpoolu, Moskwy, Pragi i Skopje, rozpoczęła szeroko zakrojone badania dotyczące wpływu zanieczyszczenia powietrza w Polsce Wschodniej na regionalne zdrowie publiczne.
„Nasz projekt będzie realizowany na terenie województw podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego oraz warmińsko-mazurskiego - obszarach charakteryzujących się unikalnymi walorami przyrodniczymi, dużymi obszarami i stosunkowo niskim uprzemysłowieniem. Zdecydowana większość badań dotyczących zanieczyszczenia powietrza została przeprowadzona na terenach silnie zanieczyszczonych, w których pacjenci narażeni są na skrajne stężenia zanieczyszczeń. Biorąc pod uwagę niewielką liczbę badań z obszarów o niskim poziomie zanieczyszczeń, zamierzamy przeanalizować związek między zanieczyszczeniem powietrza a schorzeniami sercowo-naczyniowymi w Polsce Wschodniej” – informuje kierownik projektu - dr Łukasz Kuźma.
Będzie to pierwsze w Polsce badanie dotyczące wpływu tego typu zanieczyszczeń na zdrowie człowieka o takiej skali. Przeanalizowanych zostanie ponad 4,000,000,0000 zmiennych wpływających na ryzyko blisko miliona zgonów oraz miliona hospitalizacji. Realizacja projektu, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, przewidziana jest na lata 2022-25.
Region Polski wschodniej charakteryzuje się niskim statusem społeczno-ekonomicznym - w zimnych porach roku nieoptymalne wybory grzewcze mieszkańców stwarzają poważne antropogeniczne zagrożenie dla jakości powietrza w postaci niskiej emisji. Zarówno złe wybory grzewcze, jak i specyficzne położenie geograficzne Europy wschodniej, zwłaszcza w okresach mroźnej pogody rosyjskiej, charakteryzującej się wysokim ciśnieniem, zimnym powietrzem i nasłonecznieniem, sprzyjają powstawaniu zjawiska znanego jako "polski smog". Zanieczyszczenie powietrza, bogatego w związki takie jak PM2,5, PM10 oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (benzo(a)piren) pochodzące z niskiej emisji związanej z ogrzewaniem gospodarstw domowych paliwami stałymi (węgiel, drewno, a często także odpady), wywiera niekorzystny wpływ na zdrowie i życie ludności, w szczególności w kontekście skutków sercowo-naczyniowych.
Projekt zakłada, że przeprowadzona zostanie analiza krótko- i długoterminowego wpływu zanieczyszczeń powietrza na liczbę przyjęć do szpitala z powodu ostrych zespołów wieńcowych, migotania przedsionków i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz z powodu chorób nerek i śmiertelności z powodu zaburzeń funkcji nerek. Ponadto oceniany będzie wpływ redukcji zanieczyszczeń powietrza na spadek śmiertelności i zachorowalności. Ostatnim zadaniem projektu dzięki międzynarodowej współpracy będzie odniesienie uzyskanych wyników do skali europejskiej.
Łukasz Kuźma wraz z grupą badaczy, uważa, że przyczyną tego stanu jest nie tylko sam poziom zanieczyszczenia powietrza, ale także skład i struktura emisji związanych z "polskim smogiem". Stąd można oczekiwać, że wyniki projektu wniosą istotny wkład w rozwój nauk o zdrowiu publicznym z co najmniej trzech powodów. Po pierwsze, zapewnią one wgląd nie tylko we wpływ zanieczyszczeń powietrza na występowanie schorzeń ocenianych w ramach projektu, ale także na wrażliwość na zanieczyszczenia powietrza w różnych podgrupach. Po drugie, stworzony zostanie model łączący występowanie badanych schorzeń z jakością powietrza, cechami jednostek i ogólnymi wynikami ekonomicznymi w analizowanych regionach. Po trzecie, w przyszłości wyniki projektu mogą stanowić dobrą podstawę do formułowania wniosków i rekomendacji dla polityki zdrowia publicznego. Projekt, obok wkładu naukowego, może dostarczyć spostrzeżeń cennych zarówno dla regionalnych, jak i krajowych decydentów środowiskowych.
Zespół badawczy:
Z UMB:
Kierownik Projektu: dr Łukasz Kuźma
prof. Sławomir Dobrzycki, prof. Hanna Gajewska-Bachórzewska, prof. Anna Tomaszuk-Kazberuk oraz dr Paweł Kralisz, Anna Kurasz, Emil Julian Dąbrowski, Michał Święczkowski, lek. Szymon Pogorzelski, dr Dominka Musiałowska, dr Małgorzata Zalewska-Adamiec.
Z innych ośrodków są to:
prof. Sylwia Roszkowska (UŁ), prof. Jolanta Małyszko (WUM)
Prof. Gregory Y. H. Lip, MD, FRCP, DFM, FACC, FESC
Liverpool Centre for Cardiovascular Science, University of Liverpool and Liverpool Heart & Chest Hospital, Liverpool, UK
FERA, FASN, Department of Nephrology, Charles University, Prague, Czech Republic
Nephrology Department, Citiy Hospital of n.a. S.P. Botkin, Moscow State University of Medicine and Dentistry, Moscow, Russian Federation
FERA, Department of Nephrology, Dialysis and Transplantation, University of Skopje.
