Przyjmujący antybiotyki „na wszelki wypadek” i bez kontroli, a na pewno za dużo i za często – taki obraz polskich pacjentów i ich problemu z rosnącą antybiotykoopornością przedstawiła prof. Waleria Hryniewicz, wybitna polska mikrobiolog podczas 10. spotkania naukowo-szkoleniowego, poświęconego współczesnym problemom epidemiologii zakażeń. Konferencja zorganizowana przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku we wtorek (22 października 2024 r.) zgromadziła specjalistów z zakresu mikrobiologii, epidemiologii i chorób zakaźnych. Inicjatorką spotkania była prof. Elżbieta Tryniszewska z Zakładu Diagnostyki Mikrobiologicznej i Immunologii Infekcyjnej.
Rosnący problem antybiotykooporności w Polsce
Profesor Waleria Hryniewicz, w swoim wystąpieniu na temat starych i nowych antybiotyków, wskazała na rosnący problem antybiotykooporności, który już teraz stanowi poważne zagrożenie zdrowotne w kontekście globalnym.
Coraz trudniej jest skutecznie leczyć zakażenia bakteryjne, a liczba zgonów związanych z opornymi drobnoustrojami stale rośnie. Prognozy WHO wskazują, że do 2050 roku liczba zgonów z tego powodu może przekroczyć 10 milionów rocznie, co przewyższy zgony spowodowane nowotworami.
Według prof. Hryniewicz Polacy mają tendencję do nadużywania antybiotyków, co sprawia, że w kwestii ich nieracjonalnego stosowania przodujemy zarówno w Europie, jak i na świecie. Mikrobiolog podkreśliła konieczność natychmiastowych działań, zwracając uwagę na brak wystarczającej liczby badaczy w obszarze antybiotyków oraz opieszałość w opracowywaniu nowych leków.
Ważne jest, by odpowiednio zarządzać procesem terapii, ale przede wszystkim ograniczać konsumpcję antybiotyków „na żądanie”. – mówiła ekspertka. Profesor Hryniewicz jest także gorącą orędowniczką tworzenia wysoce specjalistycznych zespołów ds. antybiotykooporności w szpitalach.
Specjalistyczne zespoły szpitalne
Według prof. Hryniewicz w każdym szpitalu powinien funkcjonować zespół ds. antybiotykooporności, w którego skład wchodziliby specjaliści z różnych dziedzin: lekarz chorób zakaźnych, lekarz intensywnej terapii, mikrobiolog, a nieodzownym członkiem takiego zespołu miałby być również farmaceuta kliniczny. Taki zespół powinien być wysoko wyspecjalizowany, aby skutecznie zarządzać terapiami antybiotykowymi.
Podczas wykładu prof. Hryniewicz wskazała także na nowo dostępne leki oraz strategie - np. skracanie terapii antybiotykowej do 3-5 dni, co może pomóc w walce z zakażeniami wieloopornymi. Jeśli chociaż spowolnimy proces postępowania oporności, zyskamy czas na opracowanie nowych leków i nowych strategii – dodała.
W konferencji udział wzięli także prof. Maciej Szmitkowski, który podsumował aktualne wyzwania medycyny zakaźnej, a także dr Sławomir Czaban z Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii UMB/USK, który wystąpił z tematem „Zapalenia płuc związane z wentylacją mechaniczną”, poruszając kluczowe kwestie dotyczące intensywnej terapii.
Druga część konferencji skupiła się na trzech głównych tematach. Prof. dr hab. Joanna Zajkowska z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji UMB oraz Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Epidemiologii podkreśliła znaczenie szczepień w zapobieganiu epidemiom. Dr Marianna Sokołowska Dyrektor Ośrodka Diagnostyczno-Badawczego Chorób Przenoszonych Drogą Płciową w Białymstoku omówiła wpływ czynników geopolitycznych na choroby przenoszone drogą płciową. Konferencję zakończył prof. Anatol Panasiuk - Kierownik Oddziału Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Wewnętrznych z Ośrodkiem Diagnostyki i Leczenia Endoskopowego w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Białymstoku, który przedstawił COVID-19 jako potencjalne zakażenie szpitalne i związane z tym wyzwania.