Dr hab. Tomasz Misztal uzyskał grant w ramach konkursu OPUS 27 Narodowego Centrum Nauki. Grant, w wysokości 1 625 982 zł zostanie przeznaczony na realizację badań nad związkiem pomiędzy zewnątrzkomórkowymi pułapkami neutrofilowymi (NET), a ryzykiem zatorowo-zakrzepowym. Przeprowadzone badania ułatwią opracowanie efektywnej farmakoterapii, zmniejszającej ryzyko zatorowo-zakrzepowe związane ze stanem zapalnym i formowaniem NET u pacjentów. Dr hab. Tomasz Misztal jest adiunktem w Zakładzie Chemii Fizycznej na Wydziale Farmaceutycznym z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej.
Zakrzepy i zatory są jedną z głównych przyczyn śmierci na świecie. Obecnie powszechnie wiadomo, że ryzyko ich powstawania wzrasta w trakcie wielu chorób, szczególnie tych związanych ze stanem zapalnym. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają NET, czyli zewnątrzkomórkowe pułapki neutrofilowe. Są to struktury tworzone przez neutrofile (rodzaj białych krwinek), które uwalniają swoją DNA poza komórkę, tworząc swego rodzaju sieci. NET pomagają zwalczać infekcje, ale niestety mają też negatywną stronę – mogą aktywować płytki krwi i układ krzepnięcia, co sprzyja tworzeniu się zakrzepów.
Dr Misztal sugeruje, że ryzyko powstawania zakrzepów przez NET może być niedoszacowane. Dotychczasowe badania nie brały pod uwagę dynamicznych zmian zachodzących w tych strukturach, które mogą powodować powstawanie nowych, nieznanych dotąd cząsteczek (tzw. neoepitopów i neoligandów). Te nowe cząsteczki mogą dodatkowo wpływać na proces krzepnięcia krwi, wzmacniając jego prozakrzepowe działanie.
Zespół dr. Misztala chce szczegółowo zbadać, jak różne składniki NET, takie jak histony, mieloperoksydaza, elastaza neutrofilowa czy katepsyna G, oddziałują między sobą i jak te interakcje wpływają na układ krzepnięcia. Wyniki tych badań mogą pomóc w lepszym zrozumieniu procesów prowadzących do powstawania zakrzepów i w opracowaniu nowych metod ich leczenia lub zapobiegania.
Projekt zakłada współpracę wielodyscyplinarnego zespołu tworzonego przez biologów, farmakologów, diagnostów laboratoryjnych, chemików, lekarzy oraz studentów. Badania te pozwolą odpowiedzieć na pytania: jak wygląda wewnętrzna dynamika NET i jak przekłada się ona na efekt prozakrzepowy? Jaki jest komórkowy i molekularny mechanizm takich oddziaływań? W końcu, czy możemy efektywnie modulować prozakrzepowe działanie NET, nie blokując formowania samych NET, a tym samym zachowując ich fizjologiczną rolę?
Odpowiedź na powyższe pytania – jak zaznacza dr hab. Misztal – może zmienić aktualnie wyrażany w literaturze paradygmat zakładający kontrolowanie samego procesu powstawania NET na inny, skłaniający się ku – łatwiejszemu z farmakologicznego punktu widzenia – modulowaniu aktywności poszczególnych składników już powstałych NET. Obranie tej ścieżki ułatwi opracowanie w przyszłości efektywnej farmakoterapii, zmniejszającej ryzyko zatorowo-zakrzepowe związane ze stanem zapalnym i formowaniem NET u pacjentów.
Tytuł zwycięskiego projektu: „W sieci ryzyka - czy dynamika mikrośrodowiska zewnątrzkomórkowych pułapek neutrofilowych (NET) może nasilać ryzyko zatorowo-zakrzepowe?”
Kwota dofinansowania: 1 625 982 zł
Administracyjną obsługą projektu zajmuje się Dział Rozwoju i Ewaluacji UMB.