Biobank Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (Biobank UMB) to wyodrębniona w strukturach Uczelni jednostka. Specjalizuje się w gromadzeniu oraz długoterminowym przechowywaniu ludzkiego materiału biologicznego, a wszystkie procesy odbywają się zgodnie ze ściśle określonymi procedurami oraz wdrożonym System Zapewnienia i Zarządzania Jakością (SZiZJ) zgodnym z normą ISO 9001: 2015 oraz najwyższymi standardami jakości według międzynarodowych wytycznych. Biobank UMB gromadzi różnorodne rodzaje próbek biologicznych, takie jak krew, tkanki, komórki i płyny ustrojowe. Pochodzą one od pacjentów dobrowolnie przekazujących swoje próbki do celów badawczych. Pobieranie próbek i danych odbywa się zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi i z uwzględnieniem prywatności oraz poufności danych pacjentów. Gromadzone próbki są przechowywane w kontrolowanych warunkach, zapewniających ich trwałość i jakość oraz minimalizujących wpływ zmiennych przedanalitycznych na ostateczny wynik badań.
Kluczową dla Biobanku UMB jest Kolekcja Onkologiczna, która została powołana w 2016 roku na potrzeby realizacji projektu MOBIT dofinansowanego ze środków NCBiR. W ramach Kolekcji Onkologicznej Biobanku UMB pobierany oraz zabezpieczany jest materiał biologiczny i dane od pacjentów onkologicznych z nowotworami płuca, żołądka, jelita grubego, trzustki, jajnika, szyjki macicy, trzonu macicy oraz mózgu. Do tej pory został zgromadzony materiał biologiczny od niespełna 2500 pacjentów z różnymi rodzajami nowotworów. Unikatowy i najwyższej jakości materiał zebrany w ramach Kolekcji Onkologicznej daje szansę na przeprowadzenie badań przyczyniających się do rozwoju nauk medycznych w dziedzinie onkologii (w tym medycyny spersonalizowanej).
Biobank UMB, poza niedawno otwartym specjalistycznym i nowoczesnym Laboratorium Centralnym, wyposażony jest także w automatyczny system biobankowania HAMILTON BiOS L5. W pełni zautomatyzowany system może pomieścić blisko 2,5 mln próbek (co jest równoważne z miejscem zapewnianym przez ponad 40 tradycyjnych zamrażarek niskotemperaturowych), które w stelażach układa ultranowoczesny robot. Całe urządzenie biobankujące to modułowa konstrukcja, którą da się rozbudować o kolejne elementy magazynowe. Pozwala zminimalizować błąd ludzki, jednocześnie zapewnia maksymalny poziom bezpieczeństwa oraz najwyższą jakość.
Biobank UMB jest naukowym partnerem firmy Indivumed Services, światowego lidera w dziedzinie biobankowania onkologicznego z siedzibą w Hamburgu. Dzięki temu, stosując standardy Indivumedu, Biobank UMB stał się pełnoprawnym członkiem międzynarodowej sieci specjalistycznych biobanków , a zgromadzone w Białymstoku próbki mogą być używane do wysokoprzepustowych badań naukowych wymagających materiału o najwyższej jakości.
Materiał biologiczny kolekcjonowany w ramach Biobanku to m.in.: próbki świeżo mrożonej tkanki FF (fresh frozen), kostki parafinowe FFPE, krew pełna, surowica, osocza takie jak: osocze wresenianowe (PPT), osocze na hormony inkretynowe (P800),, osocze cytrynianowe, a także próbki z kałem, supernatant moczu, supernatant moczu z azydkiem sodu oraz osad moczu, inne próbki to ślina indukowana, lizaty komórek RNA oraz komórki jednojądrzaste krwi obwodowej (PBMC).
Wszystkie, wyszczególnione poniżej, główne etapy występujące w procesie biobankowania są realizowane zgodnie z ściśle określonymi procedurami. Rozpoczynając od przeprowadzenia wywiadu z pacjentem poprzedzonego uzyskaniem wymaganych Świadomych Zgód Pacjenta, pobrania i transportu materiału biologicznego, poprzez jego preparatykę, przechowywanie i wydawanie do dalszych analiz. Oprócz frakcjonowania materiału biologicznego czy też pobrania wycinka z tkanki, na proces biobankowania nakładają się też etapy takie jak: archiwizacja danych w systemie LIMS z naciskiem na identyfikację każdej próbki oraz danych z nią związanych, a także zabezpieczenie w odpowiednich warunkach parametrowych temperatury (-80°C, -150°C, opary ciekłego azotu)
Biobank UMB jest Członkiem Polskiej Sieci Biobanków oraz Konsorcjantem Polskiego Węzła Europejskiej Sieci Biobanków BBMRI-ERIC. Ponadto, specjaliści z Biobanku UMB kształtują krajowe regulacje prawne w zakresie tworzonej Ustawy o Biobankowaniu poprzez aktywny udział w grupie ekspertów powołanych przez Ministra Edukacji i Nauki.
Działalność Biobanku UMB odgrywa kluczową rolę w rozwoju medycyny przyszłości. Poprzez udostępnianie najwyższej jakości materiału biologicznego i danych, nasza praca przyczynia się do postępu w dziedzinie badań medycznych, lepszego zrozumienia mechanizmów chorób, identyfikacji nowych biomarkerów oraz opracowywania nowatorskich metod diagnozowania i leczenia. Długoterminowe kolekcje prowadzone w Biobanku UMB otwierają nieograniczone możliwości rozwoju medycyny personalizowanej i precyzyjnej, rozwoju nowych terapii i dostosowanie ich do potrzeb indywidualnego pacjenta.
WSPÓŁPRACA KRAJOWA I MIĘDZYNARODOWA
W toku realizacji projektu MOBIT prowadzono współpracę z Wielkopolskim Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Poznaniu, Katedrą i Kliniką Onkologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Oddziałem Klinicznym Ginekologii Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie.
Współpraca realizowana jest także m.in. przy Naukowych Projektach Badawczych:
- Badanie Populacyjne Białystok PLUS: unikalny w skali Polski projekt, gdzie oceniany jest stan zdrowia mieszkańców Białegostoku oraz badany jest wpływu różnych czynników na rozwój chorób przewlekłych z użyciem całego panelu specjalistycznych badań oraz nowoczesnych technologii; w jego toku kolekcjonowane jest szerokie spektrum różnorodnych próbek materiału biologicznego
- Centrum Badań Klinicznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku wyodrębnionych jest kilka Projektów a zasób biorepozytorium obecnie jest najbardziej reprezentacyjnym pod względem różnorodności płynnego materiału biologicznego służącego ocenie w badaniach molekularnych w poszukiwaniu wariantów genetycznych chorób metabolicznych oraz w wielkoskalowych badaniach omicznych. Materiał biologiczny zabezpieczany jest od pacjentów z chorobami metabolicznymi, przede wszystkim cukrzycą oraz otyłością, a także od grupy osób z predyspozycjami do ich wystąpienia.
- Współpraca międzyuczelniana Jednostek UMB, Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego oraz Dziecięcego Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku (8 Projektów) gdzie kolekcjonowany materiał biologiczny pochodzi od pacjentów z chorobami onkologicznymi, hematologicznymi, chorobami na podłożu alergicznym oraz metabolicznym
- Współpraca z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie – kolekcja próbek zbiobankowanych od pacjentów z rzadkimi chorobami wrodzonymi
Współpraca międzynarodowa obejmuje realizację projektów badawczych z National Cancer Institute, będącym częścią National Institutes of Health z siedzibą w USA, firmą Pangea Biomed z Izraela oraz wspomnianą wcześniej firmą Indivumed z Niemiec. Ponadto, pracownicy Biobanku UMB pozostają w ścisłej współpracy z jednym z największych Biobanków na świecie, mieszczącym się na Uniwersytecie Medycznym w Graz w Austrii.
Zespół Biobanku zabezpiecza próbki spełniające wymagania wysokoprzepustowych badań omicznych.
Kolekcja pochodząca z Zewnętrznych Projektów Naukowych w liczbach:
- 12 obecnie realizowanych w Biobanku Projektów Naukowych,
- 8 380 zbiobankowanych pacjentów,
- 347 600 próbek materiału płynnego,
- 17 300 próbek PBMC,
- 11 100 próbek z komórkami RNA,
- ok.1500 - dzienna liczba biobankowanych próbek.
Kolekcja Onkologiczna w liczbach:
- 2 360 zbiobankowanych Pacjentów,
- 46 000 próbek materiału płynnego,
- 10 000 świeżo mrożonych tkanek FF,
- 7815 kostek parafinowych FFPE.
KONTAKT:
adres: Waszyngtona 13, 15-269 Białystok
budynek: Collegium Pathologicum
e-mail: biobank@umb.edu.pl
anna.michalska-falkowska@umb.edu.pl
tel.: +48 85 748-59-45
tel.: +48 85 748-59-94
Zespół ekspertów:
Dyrektor Biobanku: dr hab. Joanna RESZEĆ-GIEŁAŻYN
dr Anna MICHALSKA-FALKOWSKA
mgr inż. Łukasz HRYNIEWSKI
dr hab. Zofia DZIĘCIOŁ-ANIKIEJ
dr Piotr KARABOWICZ
dr Michalina KRYSZCZUK
dr Patrycja MILEWSKA
mgr Magdalena BAZAREWSKA
mgr Izabela BRZEZIŃSKA
mgr Kamila IWANOWICZ-SOKÓLSKA
mgr Klaudia JANKOWSKA
mgr Dorota JUCHNIEWICZ
mgr Monika MAŁECZEK
mgr Olga MIKIEWICZ
mgr Monika NIEŚCIOR
mgr Katarzyna PISZCZATOWSKA
mgr Emilia PŁOŃSKA
mgr Julia REDLIŃSKA
mgr Teresa SIWICKA
mgr Emilia STOCZKO
mgr Magdalena SZYMAŃSKA
mgr Katarzyna SZYMULEWSKA-KONOPKO
mgr Agnieszka TARASIK
mgr Łukasz WOŁOSIK
mgr Monika ŻUCHOWSKA
mgr inż. Aleksandra BIELAWSKA
mgr inż. Wioleta BORYS
mgr inż. Aleksandra ZINIEWICZ
inż. Gabriela KOWNACKA
