W lipcu 2015 roku ukazał się czwarty, ostatni tom jubileuszowej serii z okazji 60-lecia Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku pt. „Rektorzy Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku 1950-2014”. Monografia poświęcona jest historii wszystkich rektorów naszej Alma Mater.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku na przestrzeni minionych lat miał swoich 13 rektorów, którzy – działając w określonych politycznie i społecznie warunkach – dążyli do systematycznego rozwoju, przyczyniając się do jego sukcesów. Jednocześnie tworzyli solidne podstawy do indywidualnego rozwoju członków społeczności akademickiej.
Zespół redakcyjny - prof. Lech Chyczewski, dr Magdalena Grassmann, mgr Paweł Radziejewski, mgr Marta Piszczatowska - w swym opracowaniu starał się oprzeć na dokumentach zgromadzonych w uczelnianym archiwum, wiadomościach zamieszczanych w mediach oraz przekazach ustnych i pisemnych współpracowników, przyjaciół i osób bliskich z rodzinnych kręgów rektorów. W celu ożywienia opisanych postaci, na końcu każdej z biografii zamieszczone zostały wspomnienia osób będących w bezpośrednim kontakcie z opisywaną postacią.
Praca nad książką przyniosła także wiele niespodziewanych ustaleń, czy rozwiała do końca historyczne wątpliwości. Okazało się, iż portret pierwszego rektora prof. T. Kielanowskiego został wykonany w Gdańsku, po 1956 r. Profesor jest sportretowany w todze gdańskiej akademii medycznej. Autor portretu został zidentyfikowany w 2014 r. przez M. Piszczatowską. Informacje o okolicznościach wykonania obrazu pochodzą od prof. Andrzeja Śramkiewicza (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku), syna autora portretu Kazimierza Śramkiewicza (1914-1998).
Ponadto udało się ustalić, iż pierwsze insygnia rektorskie Akademii Medycznej w Białymstoku zostały zamówione i wykonane dopiero 9 lat powołaniu Uczelni, za czasów rektora prof. Stanisława Legeżyńskiego. W 1959 roku złożono zamówienie na wykonanie łańcucha rektorskiego. Zlecenie wystosowano do firmy Imago Artis z Krakowa, kontynuującej krakowskie tradycje złotnicze.15 Autorem był S. Chojnacki, zaś wykonawcami: A. Żuławiński, T. Skupiński, E. Michniak, H. Szostak. Pierwsze berło rektorskie, używane do dnia dzisiejszego, powstało w latach 60. XX wieku za kadencji rektora prof. Ludwika Komczyńskiego. Zarówno projekt jak i berło wykonał znany artysta-brązownik T. Łopieński, właściciel warszawskiej firmy brązowniczej „Bracia Łopieńscy” o długoletnich tradycjach sięgających 1862 roku. W latach 70. XX wieku, podczas kadencji rektora prof. Konstantego Wiśniewskiego zmieniono łańcuch rektorski, używany do dnia dzisiejszego. Projekt nowego łańcucha wykonał prof. J. Grygorczuk w 1976 roku. Szkic koncepcyjny zatwierdzono 27 stycznia 1976 roku. Wykonanie powierzono białostockiemu Oddziałowi firmy WARMET z Warszawy. Dodatkowo na polecenie rektora prof. K. Wiśniewskiego zrobiono drugie berło rektorskie. Wykonane zostało z metalu szlachetnego według projektu socrealistycznego.
Takich odkryć i ciekawostek w monografii jest więcej. Zapraszamy do lektury.
Wydawnictwo dostępne jest w Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku – cena 120 zł. Monografia dostępna jest również w wersji elektronicznej – 10 zł.
Marta Piszczatowska, Magdalena Grassmann
Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB
