10 lat UMB w Unii Europejskiej

Dziesięć lat funkcjonowania naszej uczelni w Unii Europejskiej to jej gigantyczny rozwój. To ponad 140 mln zł pozyskanych z różnych funduszy pomocowych.

Uniwersytet Medyczny w Białymstoku od wielu lat realizuje projekty finansowane z funduszy pomocowych. Pozyskiwanie środków zewnętrznych stało się podstawową formą finansowania wielu przedsięwzięć, które bez tego wsparcia nie mogłyby być zrealizowane.

Wdrażane projekty dotyczą przedsięwzięć inwestycyjnych, badawczych oraz dydaktyczno-szkoleniowych. Część inicjatyw wspomaga również zarządzanie uczelnią oraz finansuje wprowadzanie nowych procedur. Projekty skierowane zarówno do pracowników, jak i studentów uczelni, realizowane są indywidualnie lub w partnerstwie. Do tej pory partnerstwo zawiązywane było m.in. z Politechniką Białostocką, Uniwersytetem w Białymstoku, Uniwersytetem Jagiellońskim, Uniwersytetem Warszawskim, Instytutem Biochemii i Biofizyki PAN, Uniwersytetem Medycznym w Łodzi czy Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu.

UMB-Litwa, UMB-Europa

Pierwszym przedsięwzięciem zrealizowanym z programu pomocowego - INTERREG IIIA (lata 2004-2006) był projekt pn. „Utworzenie laboratorium analiz farmaceutycznych w transgranicznym obszarze Polsko-Litewskim”. Projekt obejmował m.in. zorganizowanie współpracy partnerskiej w dziedzinie analizy chemicznej leków w oparciu o Samodzielną Pracownię Analizy Leków zlokalizowaną w ówczesnej Katedrze Chemii i Analizy Leków Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Białymstoku i szpitale w Lazdijai, Mariampolu i Kalwarii (Litwa). Oprócz przeszkolenia pracowników z analizy farmaceutycznej, projekt pozwolił również na stworzenie bazy technicznej o standardach europejskich, wymaganej do oceny jakościowo-ilościowej substancji czynnych oraz toksycznych. Realizacja tego przedsięwzięcia, zapoczątkowała szereg następnych inicjatyw o charakterze inwestycyjnym, realizowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (ZPORR) - jednego z programów dedykowanych uczelniom wyższym.

Kolejne inwestycje dotyczyły m.in. wyposażenia Centrum Medycyny Doświadczalnej UMB (projekt pn. Wyposażenie Centrum Medycyny Doświadczalnej AMB), renowacji części Pałacu Branickich (projekt pn. Restauracja Pałacu Branickich), czy utworzenia bazy lokalowej dla potrzeb Zakładu Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej Jamy Ustnej AMB (projekt pn. „Utworzenie bazy lokalowej wraz z wyposażeniem dla potrzeb nowopowstałego Zakładu Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej Jamy Ustnej AMB”).

Również w tym okresie nasza uczelnia rozwinęła współpracę naukową w międzynarodowych konsorcjach uczestnicząc w Programie Ramowym Unii Europejskiej, który w swojej 5. i 6. edycji pozwolił na sfinansowanie badań z zakresu: usług wspierających opiekunów rodzinnych osób starszych (projekt EUROFAMCARE), badań nad rakiem płuca (Early Lung Cancer), badań nad wysiłkiem fizycznym w kontekście insulinooporności, otyłości i zespołu metabolicznego (EXGENESIS), badań nad chorobami stanowiącymi zagrożenie w zmieniającym się środowisku (EDEN). uczelnia uczestniczyła również w projekcie dotyczącym profesjonalnej opieki domowej (EURHOMAP), finansowanym ze środków UE z programu działań wspólnoty w dziedzinie zdrowia publicznego.

Projekty te przysporzyły uczelni środki w wysokości ponad 460 000 euro, jednak główne korzyści udziału w nich to przede wszystkim nawiązanie współpracy z ośrodkami - liderami badań w Europie, poznanie nowych metod badawczych, wymiana doświadczeń, współautorstwo wieloośrodkowych publikacji naukowych.

Doświadczenie i farmacja

Doświadczenia w aplikowaniu i realizacji projektów ze środków pomocowych zdobyte na przestrzeni kilku lat umożliwiły płynne przejście do nowej perspektywy finansowej 2007-2013. Oprócz realizowanych do tej pory projektów, w przeważającej większości inwestycyjnych, rozpoczęto również aplikowanie o środki na projekty dydaktyczno-szkoleniowe oraz badawcze. uczelnia starała się o środki z trzech największych, ogólnopolskich programów tej perspektywy, tj. Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW), Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) i Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, a także aplikowała do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego (RPO WP).

Największym przedsięwzięciem inwestycyjnym w tej perspektywie (środki PO RPW) było wybudowanie Euroregionalnego Centrum Farmacji i wyposażenie go w nowoczesną infrastrukturę dydaktyczno-naukową oraz innowacyjną aparaturę przeznaczoną do zadań zarówno dydaktycznych, jak i naukowych (projekt pn. „Utworzenie nowoczesnej bazy dydaktyczno-naukowej dla potrzeb Euroregionalnego Centrum Farmacji UMB”). Całkowita wartość projektu wyniosła prawie 55 mln zł.

Złożone przez uczelnię projekty inwestycyjne (środki PO RPW, RPO WP) umożliwiły dodatkowo: przeprowadzenie remontu, przebudowy oraz zakup sprzętu i wyposażenia dla Centrum Dydaktyki Stomatologicznej oraz Zakładu Technik Dentystycznych UMB, w ramach projektu powstał również unikalny w skali regionu kierunek studiów - Techniki Dentystyczne (projekt pn. Remont i przebudowa wraz z wyposażeniem obiektów na potrzeby Centrum dydaktyki Stomatologicznej i Zakładu Technik Dentystycznych UMB). Możliwy był rozwój bazy aparaturowej przeznaczonej na prowadzenie działalności naukowo-badawczej w 18 jednostkach UMB, w tym remont w 10 z nich (projekty pn.: Modernizacja bazy naukowej UMB, Utworzenie bazy aparaturowej na rzecz Centrum Badań Innowacyjnych UMB). W chwili obecnej trwa budowa nowoczesnej jednostki obejmującej Centrum Badań Innowacyjnych wraz z Laboratorium Bioinformatyki (projekt: Ośrodek do zagrożeń cywilizacyjnych i środowiskowych i sposobów przeciwdziałania).

Korzyści wynikające z posiadania nowoczesnej infrastruktury uczelni uzupełnione zostały realizacją przedsięwzięć o charakterze szkoleniowo-dydaktycznych (środki PO KL) ukierunkowanych na podnoszenie kwalifikacji i kompetencji pracowników oraz studentów UMB.

Inwestycje w ludzi

Największym wśród projektów dydaktyczno-szkoleniowych było przedsięwzięcie skierowane do doktorantów i pracowników UMB, w ramach którego 340 pracowników ukończyło kursy języka angielskiego na różnych poziomach zaawansowania; 123 osoby wzięły udział w specjalistycznych kursach z biostatystyki i bioinformatyki; wypłacono 251 stypendiów, m.in. na szkolenia, staże, wizyty studyjne w najlepszych ośrodkach krajowych i zagranicznych; oraz zaproszono profesorów wizytujących, którzy wygłosili 33 wykłady (projekt pn. „Wyższa jakość kształcenia kluczem do rozwoju UMB”). Całkowita wartość projektu to prawie 5 mln zł.

Realizacja kolejnych projektów dydaktyczno-szkoleniowych umożliwiła, m.in. organizację kursów dla pracowników przedszkoli i żłobków w zakresie zasad zdrowego żywienia dzieci (projekt pn. „Dieta pełna życia - kursy z zakresu żywienia dzieci”); organizację kursów fakultatywnych dla maturzystów i seminariów dla nauczycieli trzynastu Liceów Ogólnokształcących (projekt pn. „Białystok - dobre miejsce do studiowania”); przeprowadzenie działań edukacyjno-profilaktycznych w kierunku zdrowia jamy ustnej dzieci (projekt pn. „Dzieciństwo bez próchnicy”); wypłatę stypendiów dla doktorantów i pracowników UMB z otwartym przewodem doktorskim (projekt pn. „Studiuję, badam, komercjalizuję - program wsparcia doktorantów UMB”); przeprowadzenie zajęć wyrównawczych dla studentów kierunku lekarskiego, szkoleń z przedsiębiorczości; finansowanie praktyk krajowych i zagranicznych oraz prowadzenie przez profesorów wizytujących wykładów i konsultacji w obszarze nauk medycznych (projekt pn. „Wdrożenie programu rozwoju UMB”); a także przygotowanie i realizację dwóch edycji anglojęzycznych studiów podyplomowych z zakresu biostatystyki z użyciem technik kształcenia na odległość (projekt pn. „Rozwój oferty kształcenia z wykorzystaniem technik distance learning na UMB”).

Dzięki środkom pomocowym możliwa stała się również realizacja inwestycji dotyczącej zarządzania uczelnią. Obecnie UMB jest w trakcie realizacji pierwszego projektu w tym obszarze, obejmującego wdrożenie na uczelni zintegrowanego systemu zarządzania (projekt pn. Wdrożenie modeli zarządzania jakością w UMB). W dłuższej perspektywie projekt pozwoli na lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów, a także na wprowadzenie nowej jakości w zakresie zarządzania całą uczelnią.  Inwestycja ta przyniesie korzyści zarówno kadrze naukowej, studentom, jak również administracji. Łączna wartość dofinansowania projektu wyniesie ponad 4 mln zł.

Niezwykłe badania

Największym przedsięwzięciem badawczym finansowanym ze środków pomocowych jest projekt, w ramach którego prowadzone są prace nad opracowaniem prostej metody pozwalającej na wczesną identyfikację osób z insulinoopornością (projekt pn. „Opracowanie metody wykrywania markerów wskazujących na predyspozycję do rozwoju insulinooporności”). Przeprowadzone badania umożliwią wytypowanie markerów świadczących o predyspozycjach do rozwoju zaburzeń metabolicznych, co może stanowić niezwykle ważny element ich profilaktyki. Projekt jest realizowany w ramach konsorcjum naukowego czterech jednostek naukowych: Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, pełniącego rolę koordynatora projektu, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Dofinansowanie projektu wynosi ponad 19 mln zł, z czego budżet UMB to kwota ponad 10 mln zł.

Wśród projektów badawczych warto również wskazać inicjatywę siedmiu uczelni wyższych, m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutów PAN-u czy Akademii Medycznej we Wrocławiu, które zawiązały konsorcjum w celu opracowania unikatowej metodyki całościowej oceny dysfunkcji śródbłonka i działania związków chemicznych na śródbłonek i ścianę naczynia (projekt pn. „Śródbłonek naczyniowy w chorobach cywilizacyjnych: od badań poznawczych do oferty innowacyjnego leku o działaniu śródbłonkowym”).

Unia daje, Unia wymaga

Dofinansowanie projektów przyniosło uczelni ogromne korzyści. Pozwoliło na rozwój nowoczesnej infrastruktury do prowadzenia badań naukowych oraz działalności dydaktycznej. Z drugiej strony środki Unii Europejskiej wymusiły utworzenie nowych zespołów badawczych i wykonanie przez nie wielowymiarowych badań, niemożliwych do realizacji bez zaangażowania tego rzędu środków finansowych.

Praca z wykorzystaniem nowoczesnej infrastruktury naukowej dała możliwość aktualizowania i przekazywania studentom wiedzy na najwyższym poziomie, w oparciu o najnowsze wyniki badań, tym samym podnosząc jakość kształcenia oraz przyczyniając się do bardziej efektywnej działalności dydaktycznej i naukowej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Realizacja projektów dydaktyczno-szkoleniowych wpłynęła m.in. na wzrost potencjału uczelni poprzez rozszerzenie oferty edukacyjnej (kursy, szkolenia, praktyki, stypendia) oraz nawiązanie współpracy z innymi instytucjami w zakresie wspólnej realizacji projektów partnerskich.

Joanna Witkowska

kierownik Działu Projektów Pomocowych

Dział Projektów Pomocowych

Większość wszelkich projektów unijnych realizowanych na UMB przechodzi przez Dział Projektów Pomocowych. Choć to jedna z ważniejszych jednostek dla funkcjonowania uczelni, to niewielu naukowców czy studentów wie o jej istnieniu. I to jest wielki błąd.

Co tu można załatwić? Choćby znaleźć finansowanie na zagraniczny czy krajowy staż lub wyjazd studyjny, uzyskać informacje na temat, jak sfinansować swoje badania, czy kupić potrzebny sprzęt. Czy uda się nam uzyskać środki zależy od tego, czy w danej chwili trwają nabory do programów unijnych. Obecnie w dziale realizowanych jest dziewięć projektów, których wspólnym celem jest wzmocnienie pozycji UMB na arenie międzynarodowej.

Dział Projektów Pomocowych znajduje się w prawym skrzydle Pałacu Branickich, na I piętrze. Kontakt: 85 7485520, 85 7485522, 85 7485650, ewentualnie przez Facebooka: www.facebook.com/projektyumb