Gabriel Murawski student III roku stomatologii stał się współodkrywcą planety spoza naszego układu słonecznego. Wyczyn astronoma-amatora porównuje się do wyników światowej klasy. Podobnie jak to, że na tak wymagających studiach znajduje czas na swoją pasję.
Gabriel Murawski jako pasjonat astronomii zajmuje się przygotowywaniem do weryfikowania kandydatek na planety pozasłoneczne znajdowane przez sondę TESS. Jej start planowany jest na koniec kwietnia 2018 roku. Do tego czasu astronomowie z całego świata przeprowadzają obserwacje znanych już tranzytujących egzoplanet, aby następnie móc potwierdzać nowe ciała planetarne wokół innych gwiazd.
Odkrycie
Kalendarium zdarzeń: początek września 2017 r. - publikowane są dane obserwacyjne z sondy Kepler, z misji K2 z Campaign 13. Do opracowania jest 23 tys. krzywych w celu poszukiwania spadków jasności wywołanych przez możliwe planety. Szybka analiza (!) i wybranie czterech obiecujących obiektów. Praktycznie do końca września jest tylko jedna noc z dobrymi warunkami pogodowymi z jednocześnie wypadającym kolejnym potencjalnym tranzytem.
Noc z 29 na 30 września - przez 6,5 godziny udaje się obserwować jedną z wybranych kandydatek. Astronom-amator wykonuje 9 tys. zdjęć przy pomocy kamery i teleobiektywu. Ich późniejsza analiza wskazuje obecność spadku blasku dla gwiazdy HD 286123 będącej w kadrze. Charakter sygnału jest zgodny z przewidywaniami. To potwierdza, że wokół niej może krążyć „jakieś” ciało. Obserwacja została umieszczona w bazie danych ExoFOP, z której korzystają astronomowie z całego świata.
12 stycznia 2018 r. - mail od Liang Yu (Massachusetts Institute of Technology), która interesuje się obserwacją studenta stomatologii. Potwierdza planetarny charakter towarzysza wokół HD 286123, co zostało sprawdzone metodą radialną. Następuje szybka wymiana informacji, weryfikowane są wszystkie ustalenia. Po pięciu miesiącach od obserwacji pojawia się artykuł na portalu arXiv.org informujący o odkryciu dwóch nowych planet. Głównym autorem tekstu jest Liang Yu, ale współautorem artykułu w części dotyczącej jednej z planet jest Gabriel Murawski. Oznacza to, że oficjalnie zostało potwierdzone odkrycie nowej pozasłonecznej planety o nazwie HD 286123 b. Planeta leży w konstelacji Byka. Można ją zaobserwować tylko kilka razy w roku. Jej masa wynosi 0,41 masy Jowisza i jest niewiele większa od niego (promień ~75 500km). Obiekt charakteryzuje się bardzo małą gęstością i krąży wokół swojej gwiazdy co 11.17 dni ziemskich. Te parametry wskazują na typ „ciepłego Saturna”.
Do tej pory odkryto ok. 3,8 tys. planet poza naszym układem słonecznym. Polskiemu odkrywcy z tego tytułu nie przysługują specjalne przywileje. Nazw planetom się nie nadaje, ponieważ profesjonalni astronomowie oznaczają je w sposób katalogowy.
Pasja
- Nigdy nie myślałem, żeby studiować astronomię. Wolałbym zajmować się samą obserwacją nieba, a nauka astronomii to głównie różnego typu obliczenia. Już od gimnazjum wiedziałem, że chcę studiować coś z medycyny. Wybór był w zasadzie pomiędzy kierunkiem lekarskim a stomatologią - opowiada 21-latek z Suwałk.
Swego odkrycia dokonał w domowym ogródku. Podczas nauki mieszka w akademiku w Białymstoku i na podobne odkrycie ze stolicy województwa nawet nie liczy.
- Po pierwsze nauki jest tak dużo, że w zasadzie tylko w wakacje mam trochę czasu na obserwacje. Wówczas siedzę w domu, w Suwałkach. Po drugie, w centrum miasta w nocy jest bardzo jasno, mamy bardzo dużo zakłóceń świetlnych i zdjęcia byłby zwyczajnie prześwietlone - tłumaczy.
Mikołaj
Pasja rozpoczęła się od znalezienia w dzieciństwie książki z różnymi konstelacjami gwiazd. Potem św. Mikołaj przyniósł pod choinkę pierwszy teleskop. Wraz z rozwojem pasji, sprzęt stawał się coraz lepszy. Stypendium pozwoliło na zakup lustrzanki, a oszczędności na kupno kamery astronomicznej i większego teleobiektywu.
Pan Gabriel specjalizuje się w tranzytach egzoplanet, czyli obserwacji, kiedy planeta przechodzi na tle macierzystej gwiazdy. Wtedy można dostrzec, że dociera do nas mniej światła, bowiem częściowo ją przesłania. O tym, czy coś zaobserwowaliśmy, można się przekonać analizując później wyniki w komputerze.
- Moje obserwacje gwiazd nie wyglądają tak, że stoję w nocy z lunetą i patrzę w niebo - śmieje się młody odkrywca. - Ustawiam sprzęt w ogródku, który połączony jest z komputerem. Wybieram obszar, który chcę fotografować i… wracam do domu. Rejestracja trwa kilka godzin. Dopiero rano w komputerze sprawdzam, czy udało się coś zarejestrować.
Odkrycie dokonane przez studenta III roku stomatologii, jest pierwszym tego typu amatorskim osiągnięciem w Polsce. Poza tym, ma on na koncie odnalezienie prawie 150 nowych gwiazd zmiennych.
Kto chciałby podglądać jego osiągnięcia może śledzić jego profil na Facebooku „Stacja Obserwacji Tranzytów Egzoplanet w Suwałkach - SOTES”.
Wojciech Więcko
