Doktoraty od nowa
Już nie studia doktoranckie, ale szkoły doktorskie, powszechny system stypendialny i wzrost jakości opracowywanych rozpraw. Nowe tytuły doktora nauk będzie trudniej zdobyć, ale mają być dzięki temu bardziej prestiżowe.
Ustawa 2.0., która ma zmienić polską naukę, bardzo mocno zmienia też sposób uzyskiwania tytułu doktora nauk.
- Rozwiązania, które przedstawiam, są pochodną intensywnych dyskusji ze środowiskiem doktoranckim i młodych naukowców, które prowadzimy od początku prac nad Ustawą 2.0. - powiedział wicepremier Jarosław Gowin, minister nauki i szkolnictwa wyższego podczas spotkania z Krajową Reprezentacją Doktorantów (KRD).
Doktorat będzie można uzyskać na trzy sposoby: kształcenie w szkołach doktorskich, doktorancki grant promotorski oraz funkcjonującą obecnie ścieżkę eksternistyczną („z wolnej stopy”). Znika możliwość uzyskania tego tytułu naukowego w trybie niestacjonarnym.
Szkoły doktorskie mają powstawać przy uczelniach wyższych lub konsorcjach uczelni i instytutów, ale tylko najlepszych (ich ocena to minimum B+ w danej dziedzinie, uczelnie z kategorią A lub A+ dostaną uprawnienia do habilitowania). Obowiązywać w nich będzie powszechny system stypendialny: na początku 110 proc. minimalnego wynagrodzenia, a po ocenie okresowej 170 proc. minimalnego wynagrodzenia. Są też spore wymagania. Doktorant od razu zostanie objęty indywidualnym planem badawczym. Będzie on zawierał harmonogram przygotowania pracy doktorskiej. Jego realizacja będzie punktem wyjścia do ocen okresowych. Pozytywna ocena pozwala na dalsze kształcenie i wyższe stypendium, negatywna - skutkować będzie skreśleniem z listy doktorantów. Zwiększają się też wymagania dotyczące promotorów. Jeśli w ciągu pięciu lat co najmniej trzech jego doktorantów nie uzyska dwóch pozytywnych ocen, będzie miał on zakaz pełnienia funkcji promotora.
Doktorancki grant promotorski w ramach NCN to będzie sześcioletnia elitarna ścieżka oparta na konkursie grantowym realizowanym za pośrednictwem Narodowego Centrum Nauki i uwzględniająca ocenę ekspertów międzynarodowych. Doktorant będzie też automatycznie zatrudniany na stanowisku co najmniej asystenta.
Inne zmiany:
- przyszli naukowcy będą musieli m.in.: opublikować co najmniej jeden artykuł w recenzowanym czasopiśmie/książce z listy ministerialnej;
- wprowadzenie w ramach szkoły doktorskiej ewaluacji śródokresowej postępów w przygotowaniu rozprawy doktorskiej z udziałem recenzentów z innej uczelni
- wprowadzenie większej liczby recenzji (cztery recenzje, w tym co najmniej trzy pozytywne);
- wprowadzenie wymogu posiadania zewnętrznego certyfikatu z języka obcego na poziomie C1;
- ministerstwo nie wycofuje się z habilitacji, choć ten tytuł nie będzie wymagany, by pracować na stanowisku profesora uczelnianego (brane pod uwagę mają być osiągnięcia). Z ustawy znika zapis o konieczności zrobienia habilitacji w osiem lat po doktoracie.
Doktoranci, którzy rozpoczną studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020, będą je kontynuowali na dotychczasowych zasadach. Przewód doktorski na starych zasadach będzie można wszcząć do końca kwietnia 2019 r., ale wtedy doktorat trzeba zrobić do końca 2020 r. (przewody doktorskie tych, którzy nie zdążą, będą umarzane).
Doktoraty wdrożeniowe to bardzo praktyczny - możliwy od niedawna - sposób uzyskania tytułu doktora. Uczestnik programu realizuje swoją rozprawę w tzw. systemie podwójnym: równolegle prowadzi prace w jednostce naukowej oraz w konkretnym przedsiębiorstwie. W efekcie nie powstaje opracowanie teoretyczne, a takie, które rozwiązuje konkretny problem pracodawcy. W tym systemie doktorant otrzymuje też podwójne wynagrodzenie: stypendium doktoranckie w wysokości 2450 zł miesięcznie oraz pensję z firmy.
Planuje się, że nowa ustawa o szkolnictwie wyższym ma obowiązywać od 1 października. W połowie stycznia ma być przedstawiona podczas obrad rządu, a potem ma trafić do parlamentu.
bdc
