Wakacje wakacjami, a naukowcy nie mają (aż tyle) wolnego. Wielu z nich powalczyło skutecznie o granty na swoje badania
Miniatura w Muzeum UMB
Dr Magdalena Grassmann z Samodzielnej Pracowni Historii Medycyny i Farmacji UMB zdobyła grant na badania w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki MINIATURA 1.
Dr Grassmann uzyskała finansowanie w kwocie 15,6 tys. zł na przeprowadzenie badań pt. „Polskie dziedzictwo medyczne w Chicago. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość”.
Projekt zakłada przeprowadzenie gruntownej kwerendy naukowej po zbiorach zgromadzonych głównie w Muzeum Polskim Ameryki w Chicago. Wstępny rekonesans potwierdził ogromny zasób materiałów źródłowych znajdujących się w tejże placówce. W zbiorach muzealnego archiwum i biblioteki są zespoły akt ukazujących formowanie się na gruncie amerykańskim polskiego dziedzictwa medycznego, jak np. akta Polskiego Białego Krzyża, Związku Lekarzy Polskich, Polskiego Obywatelskiego Zjednoczenia Pomocy Wojennej Amerykańskiego Czerwonego Krzyża, Stowarzyszenia Lekarzy i Dentystów Polskich w Ameryce oraz innych organizacji i osób prywatnych działających na rzecz organizowania pomocy lekarskiej i kultywujących polską myśl medyczną. Będzie to pierwsza naukowa analiza dziedzictwa polskiej nauki medycznej na gruncie amerykańskim.
Dr n. med. Magdalena Grassmann jest historykiem medycyny. Kieruje Samodzielną Pracownią i Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB. Pełni funkcję pełnomocnika rektora ds. historycznych i muzealnych. Jest jedną z inicjatorek powołania Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych w Polsce, członkinią Światowej Rady Muzeów ICOM.
Etiuda na stypendia doktorskie
Mgr Tomasz Kamiński z Wydziału Farmaceutycznego zdobył grant w ramach konkursu ETIUDA Narodowego Centrum Nauki na stypendia doktorskie. Dofinansowanie badań na temat „Siarczan indoksylu a układ hemostazy w przewlekłej chorobie nerek” wyniesie ponad 115 tys. złotych. Projekt badawczy oceniono na drugim miejscu.
Mgr Kamiński skończył studia w 2013 roku na kierunku farmacja na Wydziale Farmaceutycznym UMB. Został doktorantem na Interdyscyplinarnych Środowiskowych Studiach Doktoranckich w ramach KNOW. Od 2011 roku jest związany z Zakładem Farmakodynamiki. Kształci się pod opieką prof. Dariusza Pawlaka i jego zespołu.
Obecnie naukowcy zajmują się oceną wpływu toksyny mocznicowej - siarczanu indoksylu - będącej metabolitem tryptofanu na układ krążenia, ze szczególnym naciskiem na układ hemostazy. Problemem jest blisko 20-krotnie wyższa śmiertelność pacjentów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek z powodu zaburzeń natury zakrzepowo-zatorowej w porównaniu do ogółu społeczeństwa. W ramach zrealizowanych dotychczas badań mgr Kamiński wraz z zespołem prof. Pawlaka wykazał szereg właściwości siarczanu indoksylu pozwalających wyodrębnić ten związek jako jedno z „brakujących ogniw” łączących przewlekłą chorobę nerek z zaburzeniami kardiologicznymi.
Kolejnym etapem badań będzie opanowanie zaawansowanych metod wizualizacji przyżyciowej, które w przyszłości umożliwią wykazanie molekularnych podstaw wpływu siarczanu indoksylu na wszystkie elementy odpowiedzialne za utrzymanie hemostazy. Dzięki stypendium możliwe będzie odbycie półrocznego stażu naukowego w jednej z czołowych jednostek naukowych zajmujących się obrazowaniem przyżyciowym w czasie rzeczywistym (real-time intravital) - Vascular Medicine Institute Pittsburgh (PA, USA).
Miniatura w chorobie nerek
Dr Tomasz Domaniewski z Zakładu Farmakoterapii Monitorowanej Wydziału Farmaceutycznego UMB zdobył grant naukowy w ramach MINIATURA wart 47 tys. zł.
Wniosek pod tytułem „Poszukiwanie genetycznych czynników zaangażowanych w proces lipodystrofii towarzyszącej przewlekłej chorobie nerek” zajął szóste miejsce na liście rankingowej konkursu.
Cel badań wpisuje się w tematykę naukowo-badawczą zespołu, do którego należy dr Domaniewski, kierowanego przez prof. dr hab. Krystynę Pawlak, tj. badania nad zaburzeniami metabolicznymi towarzyszącymi przewlekłej chorobie nerek (PCHN). Nieliczne doniesienia ostatnich lat sugerują, że PCHN może powodować stan „nabytej lipodystrofii” prowadzącej do utraty białej tkanki tłuszczowej oraz do licznych powikłań metabolicznych głównie w obrębie gospodarki lipidowej i węglowodanowej stanowiących elementy zespołu metabolicznego występującego również w przebiegu przewlekłej choroby nerek. Zaplanowany schemat badań stanowi kompleksowe i innowacyjne podejście do poszukiwania czynników wyżej opisanych zaburzeń. Mechanizmy regulujące różnicowanie komórek tłuszczowych budzą duże zainteresowanie również ze względu na potencjalne możliwości wykorzystania w metodach leczenia otyłości i prewencji chorób będących jej następstwem.
Kolejne Miniatury
Dr Krzysztof Fiedoruk z Zakładu Mikrobiologii Wydziału Lekarskiego UMB, dr Tomasz Misztal z Zakładu Chemii Fizycznej Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej UMB oraz dr Sławomir Prokopiuk z Zakładu Farmakologii Doświadczalnej Wydziału Nauk o Zdrowiu otrzymali finansowanie swoich badań w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki MINIATURA 1.
- Dr Krzysztof Fiedoruk zdobył grant na badania wstępne pod tytułem „Rola białek rybosomalnych w termoadaptacji bakterii Bacillus cereus sensu lato”. Uzyskał finasowanie w maksymalnej kwocie 50 tys. zł. Celem projektu jest weryfikacja hipotezy o związku między zmianami zachodzącymi w białkach rybosomalnych a adaptacją Gram-dodatnich laseczek Bacillus cereus sensu lato (zwanych też grupą B. cereus) do wzrostu w różnych zakresach temperatur. Temperatura jest jednym z kluczowych czynników kształtujących ewolucję mikroorganizmów i decydującym o ich podziale na organizmy termofilne, mezofilne oraz psychrofilne. Jest to szczególnie dobrze widoczne na przykładzie bakterii z grupy B. cereus, obejmującej gatunki o różnych wymaganiach temperaturowych skupiające się w obrębie tzw. termotypów. Stąd też znajdziemy tutaj zarówno laseczki termofilne/termotolerancyjne, takie jak będące przyczyną zatruć pokarmowych B. cytotoxicus i emetyczne szczepy B. cereus, laseczki mezofilne - wysoce chorobotwórcza dla ludzi i zwierząt laseczka wąglika (B. anthracis) oraz „owadobójcza” laseczka turyngska (B. thuringiensis), jak również psychrofilne gatunki B. weihenstephanensis i B. mycoides.
- Dr n. med. Sławomir Prokopiuk otrzymał 49,9 tys. zł na badania pilotażowe nad rolą tempa metabolizmu podstawowego (BMR) w indukcji i progresji zmian w insulinooporności i cukrzycy typu 2. Jednym z najistotniejszych problemów zdrowotnych ludzkości ostatniego stulecia jest otyłość i bezpośrednio związana z nią cukrzyca. Upośledzona wrażliwość na insulinę tkanek obwodowych odpowiedzialnych za gromadzenie i metabolizowanie glukozy, prowadzi do pojawienia się hiperglikemii, a w późniejszym etapie do rozwoju insulinooporności, cukrzycy typu 2 oraz powikłań naczyniowo-neurologicznych. Ostatnie badania wskazują, że za rozwój powyższych schorzeń mogą odpowiadać zmiany w profilu metabolicznym wywołane niewłaściwą dietą. Dlatego też założeniem badawczym planowanego projektu jest ocena roli tempa metabolizmu podstawowego (BMR) w indukcji i progresji zmian w insulinooporności i cukrzycy typu 2.
- Dr Tomasz Misztal otrzymał 50 tys. zł na badania nad kandydatami do nowej klasy leków przeciwpłytkowych. Zakrzepy i zatory są najczęstszą bezpośrednią przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych. Stosowane obecnie leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe mają jednak ograniczoną skuteczność, szczególnie w sytuacjach, gdy powstawanie zakrzepu jest inicjowane przez oderwanie blaszki miażdżycowej lub w wypadku uszkodzenia naczynia np. przez stent. W związku z powyższym istnieje nagląca potrzeba poszukiwania nowych leków przeciwzakrzepowych opartych na nowym mechanizmie działania. Potencjalnym nowym punktem działania leków przeciwpłytkowych mogą być niedawno odkryte w płytkach krwi akwaporyny (AQP).
Konkurs NCN MINIATURA przeznaczony jest na pojedyncze działania naukowe, z którego naukowcy ze stopniem doktora mogą finansować m.in. wyjazdy na kwerendy, wyjazdy badawcze czy konferencje. Listy rankingowe będą regularnie uzupełniane do końca 2017 r. W pierwszym naborze sfinansowanych zostało osiem projektów, w kwotach od 6 tys. zł do 49 tys. zł.
Grant na raka jelita grubego
Dr Justyna Hermanowicz z Zakładu Farmakodynamiki Wydziału Farmaceutycznego UMB zdobyła grant na badania wstępne pod tytułem „Modulacja aktywności kinazy tyrozynowej Brutona oraz jednoczesna aktywacja receptorów erytropoetynowych Epo-R i Bc-R jako nowa propozycja chemioterapeutyczna wobec komórek raka jelita grubego.” Uzyskała finasowanie w kwocie 49,5 tys. zł Projekt stanowi kontynuację prowadzonych w Zakładzie Farmakodynamiki badań związanych z udziałem kinazy tyrozynowej Brutona w procesie rozwoju i progresji chorób rozrostowych. Rak jelita grubego stanowi istotny problem zarówno w aspekcie medycznym, jak też społecznym. Stosowana obecnie terapia często jest zdecydowanie niezadawalająca, oprócz ograniczonej skuteczności, obciążona jest licznymi działaniami niepożądanymi.
Opr. bdc
