Zawalcz o grant. Opłaci się

Aplikowanie o granty naukowe finansowane z zewnętrznych źródeł ma być drugim filarem nauki na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku. Uczelnia właśnie hojną ręką wsparła ten projekt. Pierwszym filarem niezmiennie pozostają jednak wartościowe publikacje.

Jeszcze do niedawna w ocenie funkcjonowania uczelni wyższych kluczowa była ilość i jakość publikacji naukowców. Im więcej, im wyżej punktowane były te prace, tym dla danej uczelni było lepiej. UMB stała się nawet w kraju liderem w tym względzie. Jednak sytuacja się zmienia. Prócz publikacji, w ocenie uczelni    kładzie się duży nacisk na  ich zdolność do pozyskiwania środków zewnętrznych na badania.

- W związku z tym chcemy, by ci, którzy skutecznie pozyskują granty na badania byli nie tylko zauważani, ale i wyróżniani - mówi prof. Marcin Moniuszko, prorektor ds. nauki UMB.

I dodaje: - Poziom i jakość naszych publikacji musi co najmniej pozostać na tym samym poziomie, a optymalnie – dalej się podnosić, bo konkurencja nie śpi. Umiemy już robić to znakomicie. Jednak to już nie jest wystarczające dla utrzymania pozycji uczelni. Musimy, tak jak inne uczelnie, w tym medyczne, mocniej stawiać na zdobywanie grantów.

Zmiany te zapowiadał już rok temu. Teraz wprowadzone zostały stosowane zapisy w uczelnianym prawie. Tych rozporządzeń i regulaminów jest kilka, potocznie zostały one określone mianem „Grant Plus”.

Jestem naukowcem 

Nowy system motywacyjny to przede wszystkim metoda wsparcia finansowego, choć nie tylko.

Nie ma co ukrywać, że ciekawe badania są ważne, ale wymiar finansowy pracy jest równie istotny. Dlatego UMB chce hojnie płacić za sukcesy. Za zdobycie grantu o wartości powyżej 1 mln zł naukowiec może liczyć na nagrodę naukową rektora I stopnia o wartości 20 tys. zł. Granty z przedziału 300 tys. - 1 mln zł to nagroda II stopnia i 15 tys. zł, zaś granty 50 tys. - 300 tys. - nagroda III stopnia i 10 tys. zł.

Opłaca się to wszystkim. Naukowiec zdobywający grant, prócz niezależności badawczej, zyskuje też wynagrodzenie za realizowane badania, niezależne od tego otrzymywanego na uczelni. Może też wzbogacić swoje laboratorium o niezbędne sprzęty (o ile ich zakup ujął w grancie). Zwiększa też swoje kompetencje. Na takim grancie zyskuje też uczelnia. Poprawia się jej potencjał naukowy, ale też sprzętowy, poza tym - co chyba jest tu najważniejsze - zwiększają się jej szanse na lepsze oceny ministerialne.

- Nasi naukowcy są już teraz osobami bardzo zajętymi. Ciąży na nich wiele obowiązków dydaktycznych czy organizacyjnych. Te nagrody to także chęć wynagrodzenia im tego dodatkowego trudu i czasu, jaki poświęcili na przygotowanie aplikacji o grant - tłumaczy prorektor Moniuszko.

Warto dodać, że nagradzane będą nie tylko granty badawcze, ale też takie, które będą wpływać na działalność dydaktyczną uczelni. Te rozwiązania są z kolei efektem propozycji złożonych przez prorektora ds. studenckich, prof. Adriana Chabowskiego. Nagrodę dydaktyczną rektora I stopnia o wartości będzie można uzyskać za grant dydaktyczny o wartości przekraczającej 3 mln zł. II stopień nagrody za dofinansowania na poziomie 1-3 mln zł, a III stopień - 500 tys.- 1 mln zł.

Jestem opiekunem młodego naukowca

To nowość. Jeżeli doktorant zdobędzie grant, to w pozytywnym sensie odczuje to też jego promotor czy opiekun naukowy. Oczywiście doktorant też może liczyć na swoją nagrodę.

Jak tłumaczy prorektor Moniuszko, chodzi o to by doceniać pracę opiekunów naukowych, osób, które zwykle „są niewidoczne, stoją w drugim rzędzie”, a wkładają ogrom wysiłku w powodzenie przedsięwzięcia: - Zdajemy sobie sprawę, że choć we wniosku grantowym te osoby często nie występują, to bez ich pracy, poświęconego czasu, dzieleniem się swoim doświadczeniem, wiedzą, czy kontaktami, dokumenty wnioskowe pewnie nie byłyby tak kompletne i przygotowane jak trzeba. To właśnie trud promotora buduje pozycję takiego doktoranta - zauważa prof. Moniuszko.

W tym przypadku też chodzi o nagrody naukowe rektora, z tym że przy zachowanej wartości progów wysokości grantów, inne są kwoty nagród: I stopień - 15 tys. zł, II stopień - 10 tys. zł, III stopień - 5 tys. zł.

Doktoranci/młodzi naukowcy

W tej grupie zmiany też są ogromne. Niestety, z przyczyn formalno-prawnych doktoranci  nadal nie mogą liczyć na nagrody rektorskie, ale zostanie to zrekompensowane wyższymi stypendiami dla tych, którzy skutecznie ubiegają się o środki zewnętrzne.

Każdy z doktorantów ubiegających się o stypendium musi wykazać się swoją działalnością na polu naukowym. Liczą się udziały w konferencjach, publikacje, uczestnictwo w kołach naukowych, itp. Za każdą z tych kategorii kryją się punkty. Kto nazbiera ich najwięcej, może liczyć na wyższe stypendium.

Teraz jednak najwięcej punktów zdobywa się za grant o wartości powyżej 50 tys. zł - aż 40 pkt (przed zmianami grant był wart tyle, co prezentacja pięciu referatów na konferencjach). Grant o wartości poniżej 50 tys. zł - 20 pkt. Nie udało się zdobyć grantu, choć wniosek zyskał pozytywną ocenę komisji konkursowej - 10 pkt.

- Bardzo nam zależy, by doktoranci zdobywający granty byli na preferencyjnej pozycji ubiegając się o stypendia projakościowe. Zdobycie grantu przez doktoranta jest zawsze olbrzymim sukcesem młodego naukowca i dlatego w zasadzie powoduje, że taka osoba od razu wyprzedza całą stawkę na liście rankingowej - tłumaczy prorektor Moniuszko.

Dla przykładu: publikacja w czasopiśmie o IF większym niż 3 to 16 pkt dla pierwszego autora i 8 pkt. za bycie współautorem. Nagroda/stypendium ministra zdrowia lub inne ogólnopolskie wyróżnienie to ledwie 4 pkt, zaś nagroda rektora - 3 pkt. Aktywna praca w kołach naukowych to 1 pkt.

Jest marchewka, a kij?

O ile katalog nagród, czy potencjalnych wyróżnień jest dość duży, to ten z karami nie występuje.

- Staramy się stworzyć system zachęt, by nasi naukowcy próbowali aplikować o środki zewnętrzne. Zdajemy sobie sprawę, że nie zawsze się to uda i nie zawsze za pierwszym razem. Chcemy jednak, by takie próby były podejmowane, aby stały się takim pozytywnym nawykiem. Dlatego bardzo nam zależy, by przynajmniej raz na cztery lata każdy z naukowców taką próbę aplikacji podjął - zachęca prof. Moniuszko.

Wojciech Więcko

Nagrody za zdobycie grantów

Nagrody dla naukowców

• nagrodę naukową I stopnia - w wysokości 20 000 zł, dla osób, które zdobędą grant o wartości co najmniej 1 mln zł.
• nagrodę naukową II stopnia - w wysokości 15 000 zł w przypadku, kiedy zostanie uzyskany grant w wysokości co najmniej 300 000 zł - do 999 999 zł.
• nagrodę naukową III stopnia - w wysokości 10 000 zł w przypadku, kiedy grant będzie miał wartość co najmniej 50 000 zł do 299 999 zł.

Nagrody dla promotorów/opiekunów naukowych

• nagrodę naukową I stopnia - w wysokości 15 000 zł w przypadku, kiedy podopieczny uzyska grant w wysokości co najmniej 1 mln zł.
• nagrodę naukową II stopnia - w wysokości 10 000 zł, kiedy podopieczny uzyska grant w kwocie co najmniej 300 000 zł - do 999 999 zł
• nagrodę naukową III stopnia - w wysokości 5 000 zł, kiedy podopieczny zyska grant wartości co najmniej 50 000 zł - do 299 999 zł.

Nagrody dydaktyczne

Za uzyskanie dofinansowania dla projektu dotyczącego działalności dydaktycznej uczelni w zależności od ilości pozyskanych środków:

• I stopień - co najmniej 3 mln zł
• II stopień - co najmniej 1 mln zł
• III stopień - co najmniej 500 tys. zł do 999,9 tys. zł

Doktoranci

Liczba punktów do zdobycia dla starających się o stypendium (wybrane pozycje)

• Uzyskanie grantu badawczego w wysokości pow. 50 tys. zł - 40 pkt
• Uzyskanie grantu badawczego w wysokość do 50 tys. zł - 20 pkt
• Złożenie wniosku projektu badawczego, który nie uzyskał finansowania, ale został pozytywnie oceniony - 10 pkt 
• Uzyskanie finansowania projektu w ramach działalności KNOW - 4 pkt
• Uzyskanie finansowania projektu w ramach działalności statutowej UMB - 2 pkt
• Prace opublikowane w czasopismach z IF: 0 < IF ≤ 0,9 - pierwszy autor - 4 pkt/pracę, współautor - 2 pkt/pracę; 0,9 < IF < 3,0 - pierwszy autor - 8 pkt/pracę, współautor - 4 pkt/pracę; IF ≥ 3,00 - pierwszy autor - 16 pkt/pracę, współautor - 8 pkt/pracę.
• Współwykonawca projektu badawczego finansowanego przez źródła zewnętrzne - 4 pkt/projekt
• Staże i stypendia zagraniczne (min. 2 tygodnie) - 6 pkt/pobyt