Książka – album „Historia powstania Akademii Medycznej w Białymstoku. Pierwsi absolwenci” jest drugą spośród czterech planowanych wydawnictw UMB o wielkim znaczeniu dla pielęgnowania historii Uczelni.
Przeczytaj jeszcze: Spotkanie absolwentów pierwszego rocznika AMB
Na około 400 stronach wielkoformatowej księgi zawiera ona prawie kompletne dzieje pierwszego pięciolecia Akademii oraz, na tym tle, opis grupy 106 absolwentów, którzy zaczynali studia w 1950 roku i otrzymali dyplomy lekarza w latach 1955 – 1956. Największą wartość tej publikacji stanowi jej źródłowy charakter. Każda informacja dotycząca genezy i pierwszych lat Uczelni jest oparta na cytowanych, bądź nawet wydrukowanych w książce obszernych fragmentach zachowanych źródeł. Stanowi więc ona dokument, który obecnie porządkuje wiedzę na ten temat, a w przyszłości stanie się podstawą do dalszych opracowań. Świadczy też o wielkiej skrupulatności i profesjonalizmie redaktorów tej publikacji w osobach Lecha Chyczewskiego, Magdaleny Grassmann i Pawła Radziejewskiego.
Wśród wielu rozdziałów należy wyróżnić doskonale opracowaną kronikę Akademii w latach 1949 – 1955, w której wszystkie chronologicznie przedstawione fakty są wzmocnione stosownymi przypisami, stanowiąc w ten sposób wyjątkowo cenną pomoc przyszłym badaczom początków Uczelni.
Część poświęcona pierwszym absolwentom Akademii zawiera bogactwo informacji o tej niezwykle ciekawej grupie najpierw studentów, a następnie lekarzy. Przedstawiono proces ich dojrzewania podczas studiów i później w pracy lekarskiej; nierzadko osiągali oni najwyższe szczeble kariery zawodowej. Wykorzystano prawdopodobnie ostatnią możliwość takiego opracowania, które nastąpiło po 62 latach od rozpoczęcia przez nich studiów, kiedy jeszcze ich liderzy piszą sami o sobie i o swoich kolegach.
Na początku celowo użyłem pojęcia „książka – album”, bowiem kolejną zaletą wydawnictwa jest jego strona ilustracyjna. Publikacja stała się wielkim zbiorem unikalnych już zdjęć osób i okoliczności zachowanych w różnych archiwach często prywatnych. Także czytelne fotografie niekiedy ważnych dokumentów, a czasami drobnej urzędowej korespondencji lub wycinków prasowych, podwyższają autentyczność opracowania.
Propagowanie historii początków Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (wówczas Akademii Lekarskiej i po miesiącu – Akademii Medycznej) jest szczególnie ważne, również dlatego, że stopniowo znikają materialne ślady tej historii w postaci choćby budynków z tamtego okresu. Gdyby nie tego typu publikacje, kto by pamiętał po latach, że w 1950 roku pierwsza klinika akademicka, zwana wtedy Kliniką Ftyzjologiczną, mieściła się w obecnym budynku administracji Szpitala Wojewódzkiego im. J. Śniadeckiego przy ul. Skłodowskiej 26. A może skutkiem przypomnienia takiego faktu w omawianym dziele byłaby na przykład choćby skromna tablica umieszczona na wspomnianym budynku, informująca, że tu w latach 1950 – 1955 profesor Tadeusz Kielanowski, pierwszy rektor AMB, kierował Kliniką Ftyzjologiczną, pierwszą w regionie. Być może takie ślady z przeszłości chroniłyby historyczne już budynki przed często lekkomyślną ich rozbiórką.
Książka jest niezwykle starannie opracowana; uważnie ją czytając zauważyłem dosłownie pojedyncze pomyłki literowe. Można więc tylko gratulować Wydawcom tak pięknej publikacji. Jej studiowanie sprawi wielką przyjemność zwłaszcza tym, którzy uważają UMB za swoją Uczelnię. W księgarniach byłaby bestsellerem.
Jan Stasiewicz, prof. dr hab., internista, emeryt, jest wiceprezesem Okręgowej Izby lekarskiej w Białymstoku i redaktorem naczelnym wydawnictw izbowych
