Są już wstępne wyniki z pilotażowego badania populacyjnego mieszkańców Białegostoku. Jesteśmy otyli, mamy złe nawyki żywieniowe, mało się ruszamy i zagraża nam cukrzyca.
Na stan zdrowia mieszkańców Białegostoku w największym stopniu wpływają ich przyzwyczajenia. Dlatego wydaje się, że kluczowe dla profilaktyki zdrowotnej mieszkańców miasta, może być nauczanie najmłodszych właściwych zachowań prozdrowotnych.
Białystok Plus to projekt badawczy realizowany na UMB przez prof. Karola Kamińskiego. Zakłada on dokładne przebadanie ok. 10 tys. osób i postawienie diagnozy stanu zdrowia mieszkańców miasta. Ma to pomóc w dalszej profilaktyce zdrowotnej oraz w poszukiwaniu nowych czynników ryzyka zdrowotnego. Badanie i jego skala jest unikalna w kraju. Sama metodologia pracy jest wzorowana na projekcie realizowanym w Uniwersytecie w Greifswaldzie, który trwa od prawie 15 lat.
W końcu zeszłego roku na zlecenie miasta Białegostoku - oraz wsparciu badań kwotą 300 tys. zł - udało się uruchomić pilotaż tych badań. Losowo zaproszono 300 osób w wieku 20-80 lat na kompleksowe badania stanu zdrowia, m.in. USG narządów, echo serca, badania krwi i moczu, analizę składu ciała, analizę funkcjonowania tarczycy, badania oddechowe, testy wysiłkowe, badania siły mięśni, ocenę stanu zdrowia jamy ustnej, itp. Wstępne wyniki badań zostały przedstawione na międzynarodowej konferencji „Towards Comprehensive Population Studies - Bialystok PLUS”, która odbyła się w Pałacu Branickich.
Jak wypadli białostoczanie? W skrócie to nie najlepiej.
Jak zauważa prof. Kamiński mieszkańcy Białegostoku są zagrożeni chorobami cywilizacyjnymi. Ryzyko bierze się głównie z nieprawidłowej diety, niezdrowego stylu życia, na dodatek jeszcze ma związek z małą aktywnością fizyczną. Za mało jemy surowych warzyw (54 proc. z badanych wskazało, że warzywa jada raz dziennie, podczas gdy norma mówi o pięciu porcjach warzyw każdego dnia), czy produktów zbożowych, razowych. Za dużo spożywamy soli (oprócz tej, którą sami dodajemy do potraw, jest przecież ta już zawarta w gotowych produktach). Sporo osób pali papierosy, coraz więcej pali też kobiet i osób w młodym wieku. Za rzadko też robimy badania profilaktyczne.
- Zauważyliśmy również, iż deklaracje naszych mieszkańców, którzy w dużej mierze oceniają swoją dietę jako prawidłową, okazywały się niekoniecznie zgodne z rzeczywistością, kiedy analizowaliśmy konkretne wyniki badań krwi czy moczu - tłumaczy.
Jak dodaje profesor, to wszystko przekłada się w prosty sposób na nadwagę i otyłość. Problem ten dotyczył połowy osób, które się zgłosiły.
U 10 proc. badanych wykryto także choroby tarczycy. U 9 proc. badanych rozpoznano cukrzycę, choć deklarowali, że jej nie mają. U innych zaburzenia hormonalne, nieprawidłowy cholesterol. Jest też spory kłopot - zwłaszcza u osób starszych i tych zagrożonych chorobą wieńcową - z higieną jamy ustnej. Wiele osób do dbania o zęby używa tylko szczoteczki, zapominając o innych możliwościach. Wielu nie zdaje sobie sprawy z tego, iż przewlekle stany zapalne w jamie ustnej zwiększają ryzyko kolejnych infekcji, chorób serca, zawałów, powikłań, mogą sprzyjać arytmiom, niewydolności serca. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej może też sprzyjać chorobom autoimmunologicznym.
Ok. 20 proc. pacjentów z chorobą wieńcową ma zaburzenia depresyjne, lękowe. 80 proc. osób z chorobą wieńcową po 65. roku życia ma zaburzenia pamięci, orientacji.
Na plus oceniono częstość stosowania leków oraz rehabilitacji przez pacjentów z chorobą wieńcową, choć na takim poziomie świadomości chorych należałoby się spodziewać lepszego efektu leczniczego. Dlatego są też podejrzenia, że badani nie do końca byli szczerzy wypełniając swoje ankiety.
Jak zauważa prof. Kamiński, na stan zdrowia mieszkańców Białegostoku w największym stopniu wpływają ich przyzwyczajenia. Dlatego wydaje się, że kluczowe dla profilaktyki zdrowotnej mieszkańców miasta, może być nauczanie najmłodszych właściwych zachowań prozdrowotnych i uświadamianie, że sami odpowiadają za swoje zdrowie.
Program badawczy „Białystok Plus” ma być kontynuowany. Zakłada się, że pacjenci będą badani co pięć lat. Dlatego kluczowe dla powodzenia projektu są finanse.
bdc
