Prof. dr hab. Henryk Franciszek Nowak zmarł 18 czerwca 2019 r. Był kierownikiem Katedry i Zakładu Anatomii Patologicznej AMB w latach 1970 - 1995.
To mowa pogrzebowa wygłoszona podczas nabożeństwa żałobnego przez prof. Lecha Chyczewskiego, wychowanka i współpracownika profesora Nowaka, byłego kierownika Zakładu Anatomii Patologicznej, a obecnie rektora Wyższej Szkoły Medycznej w Białymstoku.
Droga Rodzino, Szanowni Uczestnicy ostatniej posługi, jaką oddajemy Ś.P. naszemu Nauczycielowi, wieloletniemu Szefowi, wreszcie Starszemu Koledze!
Z profesorem Nowakiem przeszło mi pracować całe moje życie zawodowe. Miałem nadzieję, że w przyszłym roku będzie okazja, żeby Profesorowi podziękować za wszystko, co przez 50 lat mojej pracy zawodowej dzięki Niemu uzyskałem. Los chciał inaczej - stoję tu przed Twoimi prochami Drogi Henryku - co najmniej o rok za wcześnie, żeby Ci podziękować. Za Twoją mądrość życiową, z której korzystałem, za Twoją dobroć i wyrozumiałość, za Twoją ojcowską troskę o każdego z nas - pracowników Zakładu. Miałem to szczęście, że pojawiłeś się na drodze mojego zawodowego życia. Miała również szczęście Akademia Lekarska - później Akademia Medyczna przekształcona w Uniwersytet, że w roku 1952 (2 lata po zainaugurowaniu działalności), jako jeden z pionierów, postanowiłeś przenieść się ze wspaniale zorganizowanego Zakładu Anatomii Patologicznej w Poznaniu do Białegostoku - miasta bez żadnych tradycji akademickich, w którym działało zaledwie kilku lekarzy, gdzie za siedzibę Uczelni obrano Pałac - Pałac w ruinie, który odbudowywałeś niemalże własnymi rękoma.
Szanowni zgromadzeni, żegnamy Człowieka o niezwykłej empatii w stosunku do ludzi. Profesor miał w zwyczaju wielokrotnie powoływać się na III prawo Newtona. Z początku nie bardzo rozumiałem, jaki jest tego kontekst. Przecież prawo Newtona dotyczy zjawisk czysto fizycznych i zakłada, że akcja zawsze wywołuje reakcję. Dopiero z czasem zrozumiałem, że Profesor ma na myśli stosunki międzyludzkie. Jego doświadczenie życiowe podpowiadało Mu, że wszelkie niepożądane akcje, czyli działania w stosunku do drugiego, z reguły wywołają reakcję - równie niepożądaną. Profesor nienawidził kłótni. Zawsze starał się ich unikać jak ognia. Inna sprawa, że piastując urząd Dziekana i wieloletniego kierownika zakładu, nie zawsze się to w pełni udawało.
Profesor miał w swoim życiu dwie miłości. Jedna - to jego najukochańsza Żona i Rodzina. Druga - zakład Anatomii Patologicznej. Większość życia spędzał w zakładzie. Był Mu oddany bez reszty. Cieszył Go każdy sukces, każdy pozyskany nowy aparat, każde indywidualne osiągnięcie pracownika. Był realizatorem wielkiego projektu budowy nowego zakładu przy ul. Waszyngtona - obecnie nazwanego Collegium Pathologicum. Byłem świadkiem - najpierw zmagań o lokalizację zakładu - w centrum miasta, tuż przed wejściem głównym do PSK. Ówczesnym decydentom nie starczało wyobraźni, kojarzyli anatomię patologiczną z prosektorium. Profesor przełamywał te stereotypy i robił to do końca swojego życia. Druga przeszkoda pojawiła się tuż po oddaniu gmachu do użytku. Ówczesne władze uczelni widziały ten nowo wybudowany gmach jako siedzibę poradni i innych jednostek. Profesor, czego byłem świadkiem, odszukiwał koneksje, dreptał po najwyższych urzędach i po ministerialnych korytarzach, pisał sążniste pisma i gmach, przynajmniej częściowo, uratował na rzecz pierwotnego przeznaczenia.
Zakład był dla niego drugim domem. Będąc już praktycznie na łożu śmierci prosił obecnego tu swojego zięcia, żeby Go zaprowadził do zakładu. Być może chciał się z nim pożegnać. Stan fizyczny nie pozwolił na to ostatnie pożegnanie. Za to My, pracownicy zakładu, żegnamy Cię z wielkim żalem i bólem w sercach. Dziękujemy Ci za wszystko, co nam dałeś. Zapisałeś się w naszej pamięci na zawsze, złotymi zgłoskami.
Najbliższym Ś.P. Zmarłego składam najszczersze kondolencje.
Prof. Lech Chyczewski
Biogram prof. Henryka Franciszka Nowaka
Urodził się 20 lutego 1925 w Esterpolu (woj. poznańskie). Absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu (1952). Profesor (1988), dr hab. n. med. (1964), dr n. med. (1960). Specjalista patomorfolog. Najważniejsze kierunki działalności: onkologia doświadczalna i kliniczna, patologia molekularna mikrośrodowiska, jego wpływ na komórki i tkanki, różnicowanie w toku odnowy i wzrostu, zastosowanie tworzyw sztucznych w technice histologicznej. Autor i współautor 270 prac naukowych ogłoszonych w polskich i zagranicznych czasopismach. Promotor 37 rozpraw doktorskich oraz opiekun 12 przewodów habilitacyjnych, z których 8 osób uzyskało tytuł naukowy profesora, a 4 z nich powołano na kierowników nowych zakładów AMB. Prodziekan (1966-1969), a następnie dziekan Wydziału Lekarskiego AMB (1969-1972), kierownik Studium Doktoranckiego przy Zakładzie Anatomii Patologicznej (1970-1985). Członek: Senatu AMB (1961-1972, 1979-1981), Komitetu Redakcyjnego pisma „Patologia Polska” (1970-1990), Komisji Biologii Nowotworów VI Wydziału Nauk Medycznych PAN (1972-1980). Konsultant wojewódzki (1964-1990) i regionalny w zakresie patomorfologii (1980-1998), członek Krajowego Nadzoru Specjalistycznego ds. patomorfologii (1990-1995). Członek Polskiego Towarzystwa Patologów (zarządu głównego 1970-1998, wiceprzewodniczący 1958-1969 i przewodniczący Oddziału Białostockiego 1970-1998, członek honorowy od 1992), Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików, International Academy of Pathology. Członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Organizator m.in. Sympozjum Mikroskopii Elektronowej (1974, Białowieża), VII Ogólnopolskiej Konferencji Onkologii Doświadczalnej PAN (1977). W czasie 25 lat kierowania Zakładem Anatomii Patologicznej AMB stworzył białostocką szkołę patomorfologiczną, posiadającą znakomite zaplecze intelektualne oraz rzetelny warsztat badawczy. Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Partyzanckim.
Opr. bdc
